Բլոգում վերլուծում ենք Օրուելի վիպակը, թեման, վերնագիրն ինքներս ենք ընտրում:

Խոզամարդիկ

Այս վիպակը շատ մեծ և խորը իմաստ ունի, թեև կարող է թվալ, որ այն սովորական կենդանիների մասին է, որոնք մարդկանց դեմ գնացին: Այս վիպակը ծաղրում է հեղափոխությունը Ռուսաստանում և կառավարությունը: Ամեն մի անասուն այստեղ մի պատմական կերպարի է նկարագրում: Օրինակ՝ Նապոլեոնը, դա բռնապետի կերպար է, մասամբ Ստալին, Էշը մտավորականի կերպար է, ով հասկանում է ամեն ինչ, բայց միևնույն ժամանակ ոչինչ անել չի կարող։ Հավերը, խոզերը, բադերը և ֆերմայի մյուս բնակիչները մարդիկ են՝ հիմար, անկիրթ: Ծեր գնդապետը Մարքսն ու Լենինն են, Մովսեսը՝ հոգեվորական, շները՝ Ստալինի գործակալները և այլն:

Վերլուծում ենք Վիլյամ Սարոյանի ստեղծագործությունը. աշխատանքի վերնագիրն ինքներս ենք ընտրում:

Կարոտը

Սարոյանը իրականում նկարագրել է թափառական մարդու պատմություն: Նա, պատմելով այդ ծեր մարդու մասին, որը օտար երկրում է և կարոտում է իր Շոտլանդիայի լեռները, իրականում ցույց է տալիս իր կարոտը Հայաստանի նկատմամբ: Սարոյանը ծագումով Արևմտյան Հայաստանից էր և նրա ծնողները փախել էին այնտեղից Ամերիկա: Հեղինակը ցույց է տալիս, որ ամեն տեղ կարելի է գտնել բարի մարդկանց, որոնք օգնության կգան:

• Ընտրել թեմաներից մեկը, գրել պատմվածքի վերլուծությունը:
  • Ավելորդը պատմվածքում
  • Հաճի աղայի կերպարը պատմվածքում
  • Սրբունի կերպարը պատմվածքում
  • Վտանգված մարդու մտորումները
  • Հաճի աղայի ընտանիքի արդարացումները և Սրբունը
  • այլ

Հաճի աղայի կերպարը պատմվածքում

Հաճի աղան եղել էր իր շրջապատում շատ հարգված, բայց մեծամիտ: Նրան միշտ թվում էր, որ ինքը լավ մարդ է, բայց դժվար իրավիճակում նա իրեն անազնիվ պահեց: Նա Սրբունին մենակ թողեց՝ առանց օգնության, քանի որ նրա կարծիքով Սրբունը նրա համար ավելորդ բեռ էր: Հաճի աղայի համար կյանքում ամենակարևորը նրա հարստությունն ու ունեցվածքն էր, իսկ այն, ինչ նրան օգուտ չէր բերում, նա ավելորդ էր համարում: Երբ նա թողնում է իր քրոջը, նա սկզբում արդարացնում էր իրեն, որ քույրը հիվանդ է և այսպես թե այնպես մահանալու էր, բայց հետո նա զղջում է իր արածի մասին և գիտակցում է իր սխալը: Հաճի աղան մտածում է, որ փող տալով աղքատներին, նա կարող է ինքը իրեն օգնել և ազատվել մեղքի զգացումից:

Բլոգում գրում ենք մեր ազատ ընթերցանության մասին, քննարկում։

• Ի՞նչ եմ առաջարկում կարդալ
• Իմ ընթերցած գրքերից
• Վերլուծում եմ ընթերցածս
• Այլ

Ի՞նչ եմ առաջարկում կարդալ

Ես առաջարկում եմ կարդալ “Դորիան Գրեյի դիմանկարը”: Այն ինձ շատ է դուր գալիս, բայց դեռ չեմ վերջացրել: Գիրքը մի երիտասարդի մասին է, ով ծանոթացել էր մի նկարչի հետ, ով հետագայում Դորիանի դիմանկարը նկարեց: Նկարչի համար կեցվածք պահելուց Դորիանը ծանոթացավ նկարչի ընկերոջ՝ լորդ Հենրիի հետ, ով իրեն խորհուրդներ էր տալիս և օգնում շատ բաներում: Նրանք շատ մտերմացան:

Կարդա՛ Ավելորդը ստեղծագործությունը։

1․Դուրս գրի՛ր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր։

սապատավոր — կուզ

եռուզեռում — իրարանցում

չեչոտ — ծաղկադեմ

լփռտել — կակազել

փափախ — գլխարկ

ղայֆան — կաթով սուրճ

կապերտ — գորգ

2․Ստեղծագործությունը մասերի բաժանի՛ր և վերնագրի՛ր։

2․Թվարկի՛ր ստեղծագործության հերոսներին։

Հաճի աղա, Հախի մար, Սրբուն, Հակոբ, Շմավոն, Շողոն, հարսները, հարևանները և այլն:

3․Ներկայացրո՛ւ Հաճի աղայի կերպարի հոգեբանական զարգացումը ստեղծագործության սկզբում, մեջտեղում, վերջում։

Սկզբում Հաճի աղան միայն իր մասին էր մտածում և կարծում էր, որ ինքը ավելի կարևոր է, քան մյուսները:
Մեջտեղում նա արդեն հասկանում էր, որ սխալ էր արել:
Վերջում նա շատ էր զղջում իր արարքի համար և այնքան էր դրա մասին մտածում, որ գճվում էր:

4․Հաճի աղային․

• բնութագրի՛ր՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով

Քիթը օդի մեջ խրած, հայացքը դեպի հեռուն, մի կետի՝ ընթանում էր նա։

Հաճի աղան, ընտրելով սահնակի ամենահարմար տեղը, նստեց, փաթաթվեց վերմակի մեջ ու մնաց։

Իրենց հայրը խելոք է մտածում՝ անդամալույծին թողնելով և ապրանքը տանելով։ Ո՞վ գիտե, օտարություն է, պետք է ապրել, նոր տուն շինել, աշխարհք հո չվերջացավ…

• մեղադրի՛ր՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով

— Է՛,— հակաճառեց Հաճի մարը,— բեռդ պակսեցու՝ տեղ գըլի։
— Է՜,— տնտղեց Հաճի աղան,— բեռդ որ պակսեցնես՝ տղաքդ ինչո՞վ պիտի պահես, աշխարհք խո չվերջացավ։

Եվ որովհետև տնեցիք ուշանում էին,— անշուշտ անդամալույծին համոզելու, որ գա,— Հաճի աղան բարկացավ և գլուխը վերմակի տակից հանելով, ձայն տվեց.
— Թե՛զ էրեք, ատոր վախտը չէ՛… «էկա՜ն»…

Հաճի աղան, ընտրելով սահնակի ամենահարմար տեղը, նստեց, փաթաթվեց վերմակի մեջ ու մնաց։

• արդարացրո՛ւ՝ ասելիքդ հաստատելով ստեղծագործությունից դուրս գրված հատվածներով

Չոքել էր Հաճին և ավելի մտածում էր, քան աղոթում։

Ավելորդ մարդ չկա. աստծու առջև հոգին հոգի է։

Եվ երբ հիվանդը հաղորդություն առավ, դողդոջուն ձեռքը տարավ բարձի տակը և, հանելով թղթի մեջ փաթաթած միքանի ոսկեդրամ, տվեց տերտերին։

5․Բնութագրի՛ր Սրբունի կերպարը։

Նա մյուսների մասին շատ էր մտածում և բոլորին լավն էր ուզում: Նա ոչնչից դժգոհ չէր և այնպես էր անում, որ ուրիշներին լավ լինի, նույնիսկ երբ իրեն պետք էր օգնություն:

6․Ներկայացրո՛ւ Հաճի մոր կերպարը։

Հաճի մարը շատ էր ուզում օգնել Սրբունուն և իրենց հետ տանել: Նա բարի է և հոգատար:

7․Այլ վերնագիր հորինի՛ր ստեղագործության համար։

Պատերազմը, Անդամալույծը, Կարևոր դասը

Համոզի՞չ է ստեղծագործության ավարտը։

Ընտրել թեմաներից մեկը, աշխատել:

• Լևոնի կերպարը պատմվածքում
• Լևոնի ողբերգության պատճառները
• Արտիստը և կյանքը
• Լուիզայի կերպարը պատմվածքում
• այլ

Լևոնի ողբերգության պատճառները

Լևոնի ողբերգության համար կան մի քանի պատճառ: Ամենակարևորը, դա լևոնի բնավորությունն էր: Նա շատ զգայուն էր և էմոցիոնալ: Լուիզայի նկատմամբ սերը նրա համար ամենակարևոր բանն էր դարձել կյանքում և առանց նրա նա ապագա չէր պատկերացնում, այդ պատճառով երբ Լուիզան ամուսնացավ նա կորցրեց իր կյանքի իմաստը և ինքնասպան եղավ: Նաև Լևոնի մայրը նրան չէր աջակցում, իր ընտրած մասնագիտության մեջ և դժվար ճամանակ Լևոնը մենակ էր մնացել: Բացի դրանից, իմ կարծիքով, Լուիզան տեսնում էր, որ Լևոնը իրեն է սիրահարված, բայց չի բացատրել նրան, որ իրենք իրար հետ չեն լինելու: Այդպես Լևոնը հույս ուներ, որ լինելու է Լուիզայի հետ և երբ իմացավ, որ Լուիզան ամուսնացել է, շատ ծանր տարավ:

• Դուրս գրի՛ր Լևոնին բնութագրող տողերը:

—Նա քաղաքավարի պատանի է, իսկ և իսկ արտիստ:

—Նա հպարտ է ինչպես իսպանական գրանտ,— ասավ Կավալլարոն, — և հպարտությունը սազում է նրա հեզությանը:

Նա իսկական արտիստ է, այո, հոգով, սրտով, արյունով, ամբողջ էությամբ արտիստ:

Նա ունի բազմաթիվ հույն ու հրեա ընկերներ, որոնք զարմանալի հավատ ունեին դեպի նրա ճաշակը և սիրում են նրան: Չգիտեմ, գուցե նրանք կաշառվում են, բայց Լևոնը` ո՛չ, երբեք չի կարելի նրան կաշառել:

—Նա ազնիվ է որպես նորածին և զգայուն` որպես քնարի լար,— արտասանեց բարիտոնը:— Նա իմ հանգուցյալ եղբոր տիպարն է:

Նա սիրում էր զգալ, որ մարդիկ իրեն չափահաս են համարում:

Նա ազատ է հասարակական նախապաշարումներից, չի քաշվում առաջին ծափը տալ:

—Համառ ես, Լևոն, համառ,— գոչեց Կավալլարոն, շփելով պատանու գլուխը հայրական սիրով:

—Լսո՞ւմ եք, սինյոր,— դարձավ ինձ Կավալլարոն, ոգևորված,— այս պատանու բերանով խոսում է ինքը երաժշտական բնազդը և դիտողական ձիրքը:

Բայց Լևոնը գիտեր զսպել իրեն չափահաս տղամարդի պես:

• Պատմվածքից գտի՛ր և դուրս գրի՛ր ոչ հայերեն բառերն ու արտահայտությունները, գրի՛ր հայերեն տարբերակները:

արտիստ — արվեստագետ

սինյոր, սինյորա — պարոն, տիկին

բոն — ջուրնո — բարի օր

Մոշկա սելյոդկա — ծովատառեխ

աֆիշա — պաստառ

յախտա — զբոսանավ

• Ինչո՞ւ էին Լևոնին արտիստ ասում: Ինչպիսի՞ մարդուն կհամարեիր արտիստ:

Լևոնին անվանում էին արտիստ, քանի որ նա արվեստ էր սիրում, նվագում էր տարբեր գործիքներով: Նա հույս է տալիս նոր և անհայտ արտիստներին և ոգեշնչում նրանց:
Իմ կարծիքով արտիստը այն մարդն է, ով զբաղվում է արվեստով, օրինակ՝ դերասան, նկարիչ, երգիչ և այլն: Եվ այն մարդը, որ ոգեշնչում է ուրիշներին:

• Բնութագրի՛ր Լևոնին:

Լևոնը ազնիվ էր, համառ, շատ զգայուն և նպատակասլաց:

• Ներկայացրո՛ւ Լևոնի հոգեվիճակը՝ օգտագործելով պատմվածքի բառերն ու արտահայտությունները:

• Լևոնին համեմատի՛ր  Նար-Դոսի «Ես և նա» պատմվածքի հերոսի հետ: 

• Պատմվածքից դուրս գրի՛ր փոխաբերական իմաստ ունեցող նախադասությունները և բացատրիր:

Պոչ բռնել — հերթի մեջ կանգնել

“արտիստի” մայրը մեռնելու ախորժակ չունի — մահանալ չի ուզում

Նա տաքարյուն է — բարկացող է

«Տաղարան» շարքից կընտրես երկու-երեք ստեղծագործություն, կտեղադրես բլոգում, կվերլուծես:

Ես մե անգին գոզալ տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը,—
Վզին՝ վարդեր ու խալ տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը։

Կանգնել էր լեն քուչի մեջը, հագին ատլաս ու խաս ուներ,
Գլխին ոսկի ու շալ տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը։

Արեգակի շողքն էր ընկել վրեն ոսկե չիքիլի պես՝
Շրթերը խաս ու ա՛լ տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը։

Անցա, կամաց աչքով արի, ուզի ասեմ՝ ջա՛ն ես, էլի՛,—
Դեմս կեցած մե սա՛ր տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը։

Հիմի տխուր երգ եմ ասում, էշխս կրակ ըլի ասես՝
Անմահական մե յա՛ր տեսա — Գյուրջստանի քաղաքումը։

Վերլուծություն

Այս ստեղծագործությամբ Չարենցը պատմում է, թե ինչպես էր Վրաստանի քաղաքում տեսել մի գեղեցիկ աղջկա և սիրահարվել: Նա նկարագրում է նրա գեղեցկություն, հմայիչ արտաքինը: Նա փորձեց աղջկա ուշադրությունը իր վրա դարձնել, իսկ աղջիկը իրեն չպատասխանեց: Նա կարծես իր դեմը մի սար տեսավ և տխուր գնաց, երբ նույնիսկ սերը իր մեջ կրակի էր վերածվել:

* * *

Աշխարհիս մեջ ես էլ մե օր կանցնեմ անդարձ ու կերթամ,
Ես չեմ նայի, չեմ պահանջի ես փառք ու վարձ— ու կերթամ։

Աշուղ Սայաթ-Նովի նման ես էն գլխեն իմացա,
Որ աշխարհում փուչ է ամեն երազ ու լաց — ու կերթամ։

Էն էլ, որ ես իմ վառ սրտով ու կարոտով սիրեցի —
Քամուն կտամ, կմոռանամ ամեն մի հարց — ու կերթամ։

Ու գոզալի պատկերքը վառ, դեմքը մախմուր ու անուշ
Կմոռանամ… կառնեմ խոնավ, հողե մե բարձ ու կերթամ։

Կյանքիս նման հեռու մարդիկ, անանուն ու անծանոթ,
Ձե՛զ կթողնեմ երգերս այս՝ կյանքս երազ — ու կերթամ։

Վերլուծություն

Այս ստեղծագործության մեջ Չարենցը ասում է, որ մի օր ինքն էլ է մահանալու և ոչինչ չի պահանջում և ինչպես Սայաթ-Նովան էր ասում՝ աշխարհում ամեն ինչ դատարկ է, նույնիսկ սիրելիին կմոռանա: Եվ նա իր երգերը, երազները թողնում է ծանոթ և անծանոթ մարդկանց ու հեռանում:

• Կարդում ենք Ռուբեն Զարյանի «Մայրամուտից առաջ» գրքից փոքրիկ հատվածը՝ հուշ Չարենցից:
• Կարդալուց հետո բլոգում գրում ենք կարծիք նկարագրված վեճի մասին (10-15 նախադասությամբ):

Այս ստեղծագործության մեջ Չարենցը և մի կին վիճում էին այդ կնոջ երեխայի շորի վերաբերյալ, որից շատ երեխաներ իրենց այդքան էլ լավ չէին զգում: Իմ կարծիքով կինը ավելի ճիշտ էր, քան Չարենցը: Ամեն մեկը կարող է հագնել այն, ինչ ուզում է: Պետք չի շատ ուշադրություն դարձնել ուրիշի կարծիքին: Մենք մեկ կյանք ունենք և ավելի լավ է այն անցկացնենք այնպես, ինչպես ուզում ենք մենք, և ոչ թե այնպես, ինչպես ուրիշները: Համաձայն չեմ այն կարծիքի հետ, որ պետք չէ տարբերվել ուրիշներից: Ադպիսի կյանքը, կարելի է ասել, անհետաքրքիր է և ձանձրալի: Նաև կինը ճիշտ էր, երբ ասաց, որ Չարենցը չպետք է իր քիթը ուրիշի գործերի մեջ մտցնի: Ամեն մեկը գիտի, թե ինչ է ուզում իր կյանքից և խառնվել պետք չէ: Այսպես, իմ կարծիքով ամեն մեկը իր կյանքն ունի և ինքն է որոշում ամեն ինչ: