Առաջադրանք մարտ ամսվա համար

Կարդալով ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ԵՎ ՔԱՂԱՔԱԿԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ Հոդվածները կազմակերպել քննարկում

Նախագծի ընթացք՝

• Յուրաքանչյուր սովորող իր իսկ ցանկությամբ ընտրում է օրենքից որևէ հոդված և կադրում դրա կետերը
• Ամեն մի կետ կարդալիս բլոգում կատարում է գրառում, թե ինչպես է ընկալում այն
• Բլոգում գրառում կատարելուց հետո քննարկում է այն դասավանդողի և դասընկերների հետ

Նպատակ՝

• Զարգացնել սովորողների իրավատեղյակությունը
• Նպաստել սովորողների կողմից օրենքների յուրացմանը
• Ծանոթանալ քաղաքացիական իրավունքներին

Խնդիր՝

• Կարդալ օրենքները
• Կազմակերպել քննարկումներ, բրեինստորմինգներ

Հոդված 6

1. Ապրելու իրավունքը յուրաքանչյուր մարդու անկապտելի իրավունքն է: Այդ իրավունքը պահպանվում է օրենքով: Ոչ ոքի չի կարելի քմահաճ ձևով զրկել կյանքից:

Ամեն մարդու կյանքը կարևոր է և ոչ ոք իրավունքը չունի այդ կյանքը վերցնելու, դա սահմանված է օրենքով և պատժվում է չկատարելու համար:

2. Այն երկրներում, որոնք չեն վերացրել մահապատիժը, մահվան դատավճիռները կարող են կայացվել միայն ամենածանր հանցագործությունների համար` այն օրենքին համապատասխան, որը գործել է հանցագործության կատարման ժամանակ և որը չի հակասում սույն դաշնագրի և Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխելու և դրա համար պատժելու մասին պայմանագրի որոշումներին: Այդ պատիժը կարող է իրականացվել միայն ի կատարումն իրավասու դատարանի կողմից կայացված վերջնական դատավճռի:

Այն երկրներում, որտեղ մահապատիժը դեռ կա, այն կայացվում է միայն շատ վատ և ծանր հանցագործությունների համար, որոնք հանցագործության կատարման ժամանակ գործող օրենքին համապատասխանում են: Դա որոշվում է դատարանի վերջնական որոշումից:

3. Եթե կյանքից զրկելը Ցեղասպանության հանցագործություն է, հարկավոր է նկատի ունենալ, որ սույն հոդվածում ոչ մի բան սույն դաշնագրի մասնակից պետություններին իրավունք չի տալիս որևէ ճանապարհով շեղվել Ցեղասպանության հանցագործությունը կանխելու և դրա համար պատժվելու մասին պայմանագրի որոշումների համաձայն ընդունված ցանկացած պարտավորությունից:

Դատարանը իրավունք չունի փոխել պայմանագրի որոշումը և շեղվել այն կանխելուց: Պատիժը պետք է սահմանված լինի օրենքով և այն անփոփոխ է:

4. Ամեն ոք, ով մահապատժի է դատապարտված, իրավունք ունի խնդրելու ներման մասին կամ դատավճիռը մեղմացնելու մասին: Ամնիստիան, ներումը կամ մահապատժի փոխարինումը կարող են շնորհվել բոլոր դեպքերում:

Այն մարդիկ, որոնք մահապատժի են դատապարտված, կարող են խնդրել այն մեղմացնելու կամ նույնիսկ ներելու մասին: Ներումը և մեղմացումը բոլոր դեպքերում կարող են լինել:

5. Մահապատիժ չի կայացվում տասնութ տարեկանից երիտասարդ անձանց կատարած հանցագործությունների համար և ի կատար չի ածվում հղի կանանց նկատմամբ:

Մահապատժի չեն կարող դատապարտվել տասնութ տարեկանից փոքր անձիք և հղի կանայք՝ չնայած արարքին:

6. Սույն հոդվածում ոչինչ չի կարող հիմք ծառայել սույն դաշնագրի մասնակից որևէ պետության կողմից մահապատժի փոխարինումը հետաձգելու կամ թույլ չտալու համար:

Ոչինչ չի կարող մահապատժի փոխարինումը հետաձգել կամ թույլ չտալ իրականացնել, նույնիսկ մասնակից պետությունը:

• Նիդեռլանդներում ամենակարճ աշխատանքային շաբաթը 30,5 ժամ է (համեմատության համար՝ Ռուսաստանում՝ 40 ժամ):
  
• Եգիպտոսում գործատուն պետք է տարեկան բարձրացնի աշխատավարձը առնվազն 7%-ով։ Եթե ​​Եգիպտոսի քաղաքացին պարզապես ներկա է աշխատավայրում, բայց խուսափում է իր պարտականություններից, ապա կարող է հույս դնել կես աշխատավարձի վրա։ Եթե ​​մարդն իր կամքով դուրս է գալիս, նա պարտավոր է վճարել ամսվա ամբողջ գումարը։
  
• Ճապոնիայի աշխատանքային օրենսդրությունը հղի կանանց նկատմամբ բավականին կոշտ է վերաբերվում. եթե ճապոնուհին մեկ տարուց պակաս աշխատել է կազմակերպությունում կամ ունի հարուստ կողակից, նրան կարող են մերժել ծնողական արձակուրդի վճարումը:
  
• Իսրայելցի գործատուները, բացի արձակուրդային օրերից, աշխատողներին տրամադրում են նաև «առողջության» օրեր։ Նրանց և մյուսների թիվը կախված է ծառայության երկարությունից։ Առավելագույն հանգիստն ունեն առնվազն 19 տարվա աշխատանքային փորձ ունեցող իսրայելցիները։ Նրանք իրավունք ունեն 28 արձակուրդի և 9 «առողջության» օր։
  
• Աշխարհի ամենաերկար արձակուրդները Շվեդիայում, Դանիայում, Ֆինլանդիայում, Ավստրիայում և Կանադայում են: Այստեղ աշխատողները տարեկան հանգստանում են առնվազն 5 շաբաթ։ Իսկ ամենակարճ արձակուրդը Ֆիլիպինների, Մեքսիկայի և Սինգապուրի բնակիչների շրջանում է։ Այս երկրներում աշխատողներն իրավունք ունեն հանգստանալու տարեկան համապատասխանաբար 5, 6 և 7 օր։

^{_{Աղբյուր}}

Հարցեր՝

• Որն է պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանքը

Պարտադիր կամ հարկադիր աշխատանքը այն է, երբ մարդուն ստիպում են աշխատել առանց իր համաձայնության:

• Աշխատանքային պայմանագրի կնքման նախադրյալները

Աշխատանքի պայմանագիրը կնքվում է երկու օրինակից՝ կողմերի, իսկ եթե աշխատողը տասնչորս տարեկան է և փոքր պայմանագիրը կնքվում է ծնողի, խնամակալի կողմից:

• Աշխատանքային փորձաշրջան որ դեպքում է սահմանվում

Աշխատանքային փորձաշրջանը կարող է սահմանվել գործատուի և աշխատողի համաձայն ցանկությամբ, որպեսզի ստուգել պատրաստ է արդյոք աշխատողը այդ աշխատանքին:

• Նշել անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը ըստ տարիքային խմբերի

Աշխատանքային պայմանագիր կնքելու համար գործատուն պարտավոր է պահանջել մեծահասակ մարդուց անձը հաստատող փաստաթուղթ, սոցքարտ, դիպլոմ, տեղեկանք առողջական վիճակի մասին: Եթե աշխատանքի է ընդունվում 14-16 տարեկան անչափահաս մարդ, ուրեմն գործատուն պարտավոր է պահանջել ծնողներից մեկի, որդեգրողի կամ խնամակալի գրավոր համաձայնությունը, իսկ առաջին անգամ աշխատանքի ընդունվող անձերից պահանջում են ` բնակարանային-շահագործման կազմակերպության, պատգամավորների ավանային կամ գյուղական խորհրդի կողմից տրված տեղեկանք վերջին զբաղմունքի մասին, խորհրդային բանակի շարքերից արձակվածներից` զինվորական գրքույկը:

• Նշել գրանցմամբ աշխատողի առավելությունները

Գրանցմամբ աշխատողի առավելությունները այն են, որ աշխատողը ամրագրված և նկարագրված է օրենքով: Այդ պատճառով նրանք ունեն ապահովություն, որպեսզի չկորցնեն իրենց աշխատանքը:

• Ներկայացնել աշխատանքային փորձաշրջանը ըստ օրենքի

Աշխատանքային պայմանագրի կնքման ժամանակ կողմերի համաձայնությամբ կարող է սահմանվել փորձաշրջան: Այն կարող է սահմանվել և՛ գործատուի, և՛ աշխատողի ցանկությամբ՝ աշխատանքին համապատասխանությունը որոշելու համար: Փորձաշրջանի մասին պայմանները պետք է սահմանվեն աշխատանքային պայմանագրով:
Փորձաշրջանի ընթացքում աշխատողն ունի բոլոր իրավունքները և կրում է բոլոր պարտականությունները, որոնք սահմանված են օրենքով և աշխատանքային պայմանագրերով:
Փորձաշրջան չի կարող նախատեսվել, եթե աշխատանքի են ընդունվում տասնութ տարին չլրացած անձինք, ընտրովի պաշտոն զբաղեցնողները, ինչպես նաև պաշտոնի նշանակման համար որակավորման քննություններ հանձնած անձինք, գործատուների փոխադարձ համաձայնությամբ այլ աշխատանքի փոխադրվող անձին և այլն:

• Աշխատանքային արձակուրդ

Ամենամյա արձակուրդը տրամադրվում է աշխատողին հանգստանալու և աշխատունակությունը վերականգնելու համար։ Այդ ընթացքում պահպանվում է նրա պաշտոնը և վճարվում է միջին աշխատավարձը։

1. Դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր մանկավարժական աշխատող ուսուցի՞չ է:

Յուրաքանչյուր մանկավարժական աշխատող ուսուցիչ չէ, քանի որ կան աշխատողներ, որոնք զբաղվում են մանկավարժությամբ, բայց ուսուցչությամբ չեն զբաղվում: Օրինակ՝ երկարօրյայի աշխատողը, ով նայում է երեխաների հետևից, բայց ոչինչ չի սովորեցնում:

2. Դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր ուսուցիչ մանկավարժական աշխատո՞ղ է:

Դպրոցում աշխատող յուրաքանչյուր ուսուցիչ մանկավարժական աշխատող է, քանի որ ուսուցիչները բացի դասերից նաև դաստիարակում են սովորողներին, նրանց կարգապահությանն են հետևում և այլն:

3. Ովքե՞ր են դպրոցում վարչական աշխատողները:

Իմ կարծիքով դպրոցում վարչական աշխատողներն են, օրինակ՝ տնօրինությունում աշխատողները՝ տնօրենը, գանձապահը և այլն:

4. Ովքե՞ր են դպրոցում “մանկավարժական այլ” աշխատողները:

Մանկավարժական այլ աշխատողները, օրինակ՝ հոգեբաններն են:

Առաջադրանք

• Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 27-րդ հոդվածի հետ։
• Շեղատաժով նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Բոլդով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։
• Շեղատառով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։

Աշխատողի իրավունքները՝

1. Աշխատողը իրավունք ունի չգալ աշխատանքի հարգելի պատճառներով:
2. Աշխատողը իրավունք ունի իրենից բարձր պաշտոն ունեցող մարդկանցից ստացած ճնշումից պաշտպանվել:
3. Աշխատողը իրավունք ունի հագեցնել դասը տարբեր հետաքրքիր գործունեությամբ:
4. Աշխատողը իրավունք ունի աշխատակցել ուսումնական հաստատության որոշումներին:

Պարտավոր է՝

1. Աշխատողը պարտավոր է հարգել սովորողին:
2. Աշխատողը պարտավոր է հոգ տանել սովորողի մասին իր դասընթացների ժամանակ:
3. Աշխատողը պարտավոր է սովորեցնել դասը առավելագույն չափով:
4. Աշխատողը պարտավոր է սովորողին քարոզչություն չանել և չստիպել փոխել իր կարծիքը:

Մանկավարժական աշխատողն իրավունք ունի`

1) մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով.

2) ընտրելու և ընտրվելու համապատասխան պաշտոններում և կառավարման համապատասխան մարմիններում.

3) մասնակցելու ուսումնական հաստատության գործունեությանը վերաբերող հարցերի քննարկմանը և լուծմանը.

4) բողոքարկելու ուսումնական հաստատության ղեկավար մարմինների հրամանները, որոշումները և կարգադրությունները` Հայաստանի Հանրապետության oրենսդրությամբ սահմանված կարգով.

5) առաջարկներ ներկայացնելու առարկայական չափորոշիչների, ծրագրերի, դասագրքերի բարելավման վերաբերյալ.

6) oգտվելու ուսումնական հաստատության գրադարանի, տեղեկատվական պահոցների ծառայություններից` ուսումնական հաստատության կանոնադրությանը համապատասխան.

7) ընտրելու և կիրառելու դասավանդման այնպիսի մեթոդներ և միջոցներ, որոնք ապահովում են ուսումնական գործընթացի բարձր որակ` իր ընտրությամբ օգտագործելով կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի երաշխավորած դասագրքեր և ուսուցողական նյութեր, ձեռնարկներ և սովորողների գիտելիքների, հմտությունների և կարողությունների գնահատման մեթոդներ.

8) պաշտպանված լինելու սովորողների, մանկավարժական և այլ աշխատողների այնպիսի գործողություններից, որոնք նսեմացնում են իր մասնագիտական վարկանիշն ու արժանապատվությունը.

9) ունենալու կազմակերպական և նյութատեխնիկական պայմաններ մասնագիտական գործունեություն իրականացնելու համար.

10) իր շահերի պաշտպանության նպատակով ստեղծելու կազմակերպություններ, արհմիություններ կամ անդամակցելու դրանց` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահման

11) հանրակրթության պետական չափորոշչին համապատասխան` մշակելու և իրականացնելու դասապլաններ, թեմատիկ միավորներ.

12) մասնակցելու վերապատրաստումների, գիտաժողովների, քննարկումների և լսումների.

13) դիմելու արտահերթ ատեստավորվելու կամ որակավորման համապատասխան տարակարգ ստանալու համար.

13.1) ինքնուրույն և իր միջոցներով մասնակցելու վերապատրաստումների.

14) օգտվելու օրենքներով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ իրեն վերապահված իրավունքներից, լիազորություններից և խրախուսման ձևերից:

2. Մանկավարժական աշխատողը պարտավոր է`

1) հարգել և պաշտպանել սովորողի իրավունքներն ու ազատություները, պատիվն ու արժանապատվությունը.

2) նպաստել երեխայի կրթության իրավունքի իրացմանը` հաշվի առնելով յուրաքանչյուրի կրթական կարիքների առանձնահատկությունները.

3) նպաստել ուսումնական հաստատությունում սովորողների կողմից հանրակրթական (հիմնական և լրացուցիչ) ծրագրերի յուրացման և առարկայական չափորոշիչների ապահովման գործընթացին, ինչպես նաև ուսուցման մեթոդների կիրառման միջոցով համապատասխան գիտելիքների, հմտությունների ձեռքբերմանը, արժեքային համակարգի ձևավորմանը, իրականացնել հանրակրթական ծրագրերը.

4) ապահովել սովորողների ուսումնառության ակնկալվող վերջնարդյունքներով նկարագրված գիտելիքը, հմտությունները, արժեքները և դիրքորոշումները, նպաստել կարողունակությունների ձևավորմանը.

5) հետևողականորեն կատարելագործել իր առարկայական և մասնագիտական գիտելիքներն ու հմտությունները, իրականացնել ստեղծագործական և հետազոտական աշխատանքներ.

6) համագործակցել ծնողների հետ երեխաների կրթության կազմակերպման և ընտանեկան դաստիարակության հարցերում.

7) համագործակցել գործընկերների հետ փորձի փոխանակման և մասնագիտական գործունեության արդյունավետության բարձրացման նպատակով.

7.1) իր պաշտոնի նկարագրին համապատասխան` մասնակցել վերապատրաստումների` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ սահմանված կարգի և ժամանակացույցի համաձայն.

8) պահպանել ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ, ներքին իրավական ակտերով, ներքին կարգապահական կանոններով և ուսումնական հաստատությունների մանկավարժական աշխատողների բարեվարքության կանոններով (վարքականոնով) սահմանված պահանջները, ապահովել ուսումնադաստիարակչական գործառույթները.

9) սովորողների մեջ ձևավորել պատշաճ վարքագիծ ու վարվելակերպ, դաստիարակել հայրենասիրություն.

10) սովորողների մեջ զարգացնել ինքնուրույնություն, նախաձեռնություն և ստեղծագործական ունակություններ:

3. Մանկավարժական աշխատողների համար ուսումնական հաստատության, նրա հիմնադրի, կրթության պետական կառավարման լիազորված մարմնի, տարածքային կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմինների, սոցիալական գործընկերների, կազմակերպությունների, անհատների կողմից կարող են սահմանվել բարոյական և նյութական խրախուսման ձևեր` շնորհակալագիր, գովասանագիր, դրամական խրախուսում կամ ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ ձևեր:

Սովորողի ուսումնառության արդյունքների գնահատումը

Գործնական աշխատանք․ հենվելով սեփական փորձի վրա  պատասխանեք հարցերին․

• ե՞րբ եք գնահատվում

Սովորողները գնահատվում են ամեն ամիս, կիսամյակ:

• ո՞վ է գնահատում

Սովորողը գնահատվում է ուսուցիչների կողմից:

• ի՞նչն են գնահատում

Դպրոցում գնահատում են գիտելիքը, ունակությունները, կատարած աշխատանքները՝ ինչպես լրացուցիչ, այնպես էլ սովորական: Գնահատում են նաև դասի ժամանակ սովորողի ակտիվությունը:

• ինչպե՞ս են գնահատում

Ուսուցիչները գնահատում են ստուգելով բլոգները, այնտեղ կատարած աշխատանքները: Նաև իհարկե հաշվի են առնում դովորողի պատրաստությունը դասին և այլն:

Պատասխանեք «Ինչո՞ւ գնահատել» հարցին:

Գնահատել պետք է, որպեսզի սովորողը տեսնի իր սխալները, նաև ձգտի ավելիին:

https://www.mskh.am/am/44761 -գնահատումը Մխիթար Սեբաստացի կրթահամալիրում

Փորձեք մեկնաբանել «գնահատումը, որպես սովորողի խրախուսման և շարունակական զարգացումն ապահովող միջոց» արտահայտությունը։

Գնահատականը ավահովում է սովորողի զարգացումը նրանով, որ մոտիվացնում է ավելի լավ սովորել, այսինքն նաև զարգանալ և ավելի լավ գնահատական ստանալ:

Փորձեք ձևակերպել գնահատման գործընթացի գործառույթներ։

Փորձեք ձևակերպել գնահատման գործընթացի սկզբունքներ։

«13. Չափորոշչով սահմանվում են հանրակրթության հիմնական ծրագրերի բովանդակության հետևյալ բաղադրիչները՝

1) գիտելիք.

2) հմտություն.

3) դիրքորոշում.

4) արժեքային բաղադրիչ:» Հանրակրթության պետական չափորոշիչ, բաժին VI 

Այս բաղադրիչներից ո՞րը ի՞նչ ձևով կգնահատեք։ Բերեք օրինակներ։

Թվարկել Հայաստանում գործող նախարարությունները և ներկայիս գործող նախարարների անունները թվարկել:

Հայաստանում գործող նախարարություններ և ներկայիս գործող նախարարների անունները

Էկոնոմիկայի նախարարություն — Վահան Քերոբյան
Արտաքին գործերի նախարարություն — Արարատ Միրզոյան
Կրթության, գիտության, մշակույթի և սպորտի նախարարություն — Վահրամ Դումանյան
Արտակարգ իրավիճակների նախարարություն — Արմեն Փամբուղչյան
Առողջապահության նախարարություն — Անահիտ Ավանեսյան
Աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարություն — Նարեկ Մկրտչյան
Արդարադատության նախարարություն — Գրիգոր Մինասյան (դեռ ընտրված չէ)
Բարձր տեխնոլոգիական արդյունաբերության նախարարություն — Ռոբերտ Խաչատրյան
Շրջակա միջավայրի նախարարություն — Հակոբ Սիմիդյան
Պաշտպանության նախարարություն — Սուրեն Պապիկյան
Տարածքային կառավարման և ենթակառուցվածքների նախարարություն — Գնել Սանոսյան
Ֆինանսների նախարարություն — Տիգրան Խաչատրյան

Առաջադրանք

• Սկզբում ինքնուրույն, առանց օգտվելու որևէ գրականությունից, պատասխանում է հարցին։ Հետո իր գրածը համեմատում է օրենքի 20-րդ հոդվածի հետ։
• Շեղատառ նշում է այն կետերը, որոնք իր գրածում կան, բայց օրենքում չկան։ Բոլդով լրացնում է այն կետերը, որոնք ավելացրել է օրենքից։ Աշխատանքը տեղադրում է իր բլոգում։
• Դեղինով նշած կետերից ընտրում է երկուսը և հիմնավորում, թե ինչու այդ կետերը պետք է լինեին։

Հարցեր՝

Սովորողը իրավունք ունի

1. Սովորողը իրավունք ունի դուրս գալ դասարանից, եթե պետք է:

2. Սովորողը իրավունք ունի հագնել այն, ինչ ուզում է և արտահայտվել այդպես:

3. Սովորողը իրավունք ունի գնալ տուն, եթե իրեն վատ է զգում:

4. Սովորողը իրավունք ունի ազատ արտահայտել իր կարծիքը:

5. Սովորողը իրավունք ունի չկատարել տնային աշխատանքները, եթե հոգեբանորեն կամ ֆիզիկապես չի կարող:

Սովորողը պարտավոր է

1. Սովորողը պարտավոր է հարգել ուրիշներին՝ իր դասընկերներին, ուսուցիչներին և նրանց կարծիքները:

2. Սովորողը պարտավոր է չխանգարել դասին:

3. Սովորողը պարտավոր է ունենալ իր հետ իր ուսումնական գործիքը:

4. Սովորողը պարտավոր է սովորել:

Հոդված 20

1. Ուսումնական հաստատություններում սովորողներն ունեն հավասար իրավունքներ և պարտականություններ: Դրանք սահմանվում են օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ:

2. Սովորողն իրավունք ունի`

1) ստանալու հանրակրթության պետական կրթական չափորոշչին համապատասխան կրթություն.

2) ծնողի համաձայնությամբ ընտրելու ուսումնական հաստատությունը և ուսուցման ձևը, ինչպես նաև տվյալ ուսումնական հաստատությունում առկա հոսքը, ստանալու կրթական վճարովի ծառայություններ.

3) անվճար օգտվելու ուսումնական հաստատության ուսումնանյութական բազայից.

3.1) ստանալ կրթության առանձնահատուկ պայմանների կարիքը բավարարելուն ուղղված աջակցություն.

4) մասնակցելու ներդպրոցական և արտադպրոցական միջոցառումների.

5) պաշտպանված լինելու ցանկացած ֆիզիկական և հոգեբանական ճնշումներից, շահագործումից, մանկավարժական և այլ աշխատողների ու սովորողների այնպիսի գործողություններից կամ անգործությունից, որով խախտվում են սովորողի իրավունքները, կամ ոտնձգություն է արվում նրա պատվին ու արժանապատվությանը.

6) ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով մասնակցելու ուսումնական հաստատության կառավարմանը.

7) ազատորեն փնտրելու և մատչելիորեն ստանալու ցանկացած տեղեկատվություն, բացառությամբ օրենքով սահմանված դեպքերի.

8) ազատ արտահայտելու սեփական կարծիքն ու համոզմունքները.

9) օգտվելու օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ իրավունքներից:

3. Սովորողը պարտավոր է`

1) կատարել ուսումնական հաստատության կանոնադրության և ներքին կարգապահական կանոններով սահմանված պահանջները.

2) ստանալ հանրակրթության պետական չափորոշիչներին համապատասխան գիտելիքներ, ձեռք բերել և տիրապետել համապատասխան հմտությունների և կարողությունների, բավարարել սահմանված արժեքային համակարգին ներկայացվող պահանջները.

3) հաճախել և մասնակցել ուսումնական պարապմունքներին.

4) կատարել օրենքով և ուսումնական հաստատության կանոնադրությամբ սահմանված այլ պարտականություններ: