• Ըստ ձեզ ինչպե՞ս է բնորոշվում «Հայրենիք» եզրույթը

Հայրենիքը դա այն տեղն է, որտեղ մարդը ծնվել է, որտեղ նա իրեն լավ է զգում:

• Հայկական Լեռնաշխարհն ինչպիսի՞ առանձնահատկություններ ունի

Հարավարևմտյան Ասիայի բարձրավանդակների շարքում Հայաստան աշխարհը պատկերված է որպես կենտրոնական դիրք գրավող տարածք, որը կրում է Հայկական լեռնաշխարհ անվանումը: Նրանից արևմուտք տարածվում է Փոքրասիական (կամ Անատոլիական) բարձրավանդակը, իսկ հարավարևելյան հարևանությամբ Իրանական բարձրավանդակն է: Նրա հյուսիսում Կովկասյան Մեծ լեռնաշղթան է, հարավում` Միջագետքի դաշտավայրը, արևելքում` Կուր — Արաքսյան դաշտավայրը, որը հարում է Կասպից ծովին, հյուսիս -արևմուտքում` Սև ծովը, իսկ հարավ -արևմուտքում` Միջերկրական ծովի ափամերձ լեռնաշղթաները:

• Քանի՞ երկրների տարածքում է գտնվում Հայկական լեռնաշխարհի տարածքը (Օգտվե՛ք քարտեզից)

Հայկական լեռնաշխարհի տարածքը մոտ 400 000 քառակուսի կիլոմետր է: Նրա տարածքում գոյություն ունեն հայկական երկու պետություններ՝ Հայաստանի և Արցախի հանրապետությունները, որոնք միասին կազմում են լեռնաշխարհի տարածքի մոտ 11 տոկոսը: Գրեթե նույնքան տարածք է զբաղեցնում լեռնաշխարհի այն հատվածը, որը պատկանում է Իրանի Իսլամական Հանրապետությանը: Ադրբեջանի Հանրապետությունում տարածքում են գտնվում լեռնաշխարհի գավառներից Գարդմանը և Գողթանը, Վրաստանում՝ Ջավախքը: Հայկական բարձրավանդակի մոտ երկու երրորդը այժմ գտնվում է Թուրքիայի Հանրապետության կազմում:

Դասարանական աշխատանք՝ «Հայկական լեռնաշխարհ»

Արցախյան Առաջին (1991-94 թթ․) պատերազմում հայկական զինված ուժերի ստացված ռազմական գործողությունները

Ընտրե՛ք ռազմական գործողություններից մեկը
Հիմնավորե՛ք այդ գործողությունը նշանակությունը և կարևորությունը
Մանրամասնե՛ք այդ ռազմական գործողության մանրամասները

1992թ-ին, մայիսի 18-ին հայկական զինված խմբավորումները գրավեցին Բերձոր (Լաչին) քաղաքը, դրանով բացելով ճանապարհը Հայաստանի և Արցախի միջև: Իր ռազմական նշանակությունը շատ մեծ է, քանի որ դա բերեց բեկումնային փոփոխություններին Արցախյան պատերազմի ընթացքում: Դրա շնորհիվ ստեղծվեց ցամաքային կապ Արցախի և Հայասանի Հանրապետության Գորիսի շրջանի միջև և դադարացվեցին Ադրբեջանական բանակի կողմից Հայկական բնակավայրերի ռմբակոծումները:
Մայիսի 17-ին Հայկական ուժերը վերահսկողության տակ վերցրեցին Ծաղկաձոր, Կանաչ թալա, Մեծշեն, Հինշեն, Եղցահող գյուղերը, իսկ Մայիսի 18-ին կամավորական ջոկատների հետ միասին մտել են Բերձորը և հասել Հայաստանի պետական սահմանին՝ Գորիսի ուղղությամբ, բացելով միջանցքը: Դրանից հետո Հայկական ուժերի վերահսկողության տակ է անցնում Գորիս-Ստեփանակերտ ճանապարհը իր ամբողջ երկայնքով:

Ընթերցե՛ք հետևյալ թեման՝ <<Վերակառուցումն ու Արցախյան շարժման սկիզբը>>

Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին՝

• ԽՍՀՄ-ում ե՞րբ և ո՞ւմ կողմից սկսվեց վերակառուցման քաղաքականությունը։ Ի՞նչ նպատակներ էր հետապնդում վերակառուցումը։

1980 – ական թվականների սկզբին խորհրդային համակարգը սպառեց զարգացման հնարավորությունները և ակնհայտ էր դառնում, որ բարեփոխումների համար անհրաժեշտ էր երիտասարդացնել երկրի ղեկավարությունը: Վերակառուցումը հռչակվեց Միխայիլ Գորբաչովի կողմից, որը երկրի ղեկավար դարձավ 1985 թվականի մարտին:
Նա որոշեց սոցիալիզմը կատարելագործել: Առաջադրվեց նոր հայեցակարգ ՝ ստեղծել սոցիալիզմի ժողովրդավարական տարաձև, այսպես կոչված ՝ «սոցիալիզմ ՝ մարդկային դեմքով»»:

• Ի՞նչը նպաստեց Արցախյան շարժման սկզբնավորմանը։ Ե՞րբ է սկսվել շարժումը և ո՞ր իրադարձությամբ։ Ղեկավար ի՞նչ մարմին և ե՞րբ ստեղծվեց, ո՞վքեր էին դրա առաջին անդամները։

Արցախահայերը սկսեցին պայքարել Լեռնային Ղարաբաղի անկախացման համար: 1988 թվականի փետրվարի 20 – ին հրավիրվեց ԼՂԻՄ մարզխորհրդի արտահերթ նստաշրջան: Կայացվեց որոշում՝ խնդրել Ադրբեջանական ԽՍՀ-ին խոր ըմբռնման զգացում դրսևորել Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչության իղձերի և ԼՂԻՄ – ը Ադրբեջանական ԽՍՀ – ի կազմից Հայկական ԽՍՀ – ի կազմ հանձնելու հարցի դրական լուծման հանդեպ»: Սկսվեց Արցախի հայ բնակչության ծանր ու երկարատև պայքարն ազատության համար:

• Հիմնական գծերով ներկայացրե՛ք Արցախյան շարժման էությունը և սկզբնական փուլը։

1988թ-ից սկսվեցին հանրահավաքներ տեղի ունենալ, հազարավոր մարդիկ պահանջում էին Արցախը Հայաստանին միացնել: Լեռնային Ղարաբաղում և ՀԽՍՀ – ում սկսված ելույթներն անհանգստացրին ինչպես կենտրոնական, այնպես էլ հանրապետության կոմունիստական ղեկավարությանը: Խորհրդային Միության ղեկավար Մ. Գորբաչովը փետրվարի 26 – ին ուղերձ հղեց «Ադրբեջանի և Հայաստանի աշխատավորներին, ժողովուրդներին»: Նա կոչ էր անում «ժողովուրդների իսկական եղբայրության և միասնության», իսկ հարցի լուծումը տեսնում էր Ադրբեջանում և Հայաստանում շատ հիմնահարցերի լուծման մեջ:

• Ի՞նչ գիտեք սումգայիթյան ոճրագործության մասին։ Ովքե՞ր էին կազմակերպել այն։ Գնահատե՛ք այդ ոճրագործությունը։

Այդ ծանր օրերին Սումգաիթ քաղաքում 1988 թվականի փետրվարի 27 – 29 – ին ոստիկանության և տեղական իշխանությունների անգործության պատճառով տեղի ունեցան հայ բնակչության կոտորածներ ՝ թուրքական վայրագության զազրելի կանոններով: Հազարավոր մարդիկ դարձան փախստականներ: Այդ ջարդերը կազմակերպվել էին Արցախի հիմնախնդրի լուծումը կանխելու նպատակով:

Ընթերցե՛ք հետևյալ հոդվածը՝
https://www.dasaran.net/apps/wiki/view/id/3740

Պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին

• Ե՞րբ և ի՞նչ պատճառներով սկսվեց Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը սկսվել էր տնտեսական, քաղաքական և այլ հակասությունների սրման պատճառով։ Որոշ ֆաշիստական երկրների` Գերմանիայի, Իտալիայի, ԱՄՆ֊ի, Ֆրանսիայի, Մեծ Բրիտանիայի քաղաքական դիրքերը թուլացել էին։ Կարևոր խնդիր էր նաև ԽՍՀՄ֊ի տապալումն ու կոմեւնիստների վտանգի վերացումը։

• Ի՞նչ պետություններ կային հակահիտլերյան կուալիցայի մեջ և ով, ինչպիսի՞ դեր ունեցավ պատերազմում

Հակահիտլերային կոալիցիայի մեջ կային ԽՍՀՄ-ն՝ Ռուսաստան, Հասյաստան, Ուկրաինա, Բելառուսիա, Վրաստան, Ադրբեջան, Տաջիկիստան Հայաստան և այլն, ԱՄՆ-ն, Անգլիան: Պատերազմի ավարտին կոալիցիայում կար ավելի քան 50 պետություն:

• Ինչպե՞ս ավարտվեց պատերազմը

Երկրորդ համաշխարհային պատերազմը ավարտվեց 1945թ֊ի մայիսին։ Այն ավարտվեց Գերմանիայի կապիտուլյացիայով։ Բայց արևելքում այն ավարտվում է օգոստոսին, Ճապոնիայի կապիտուլյացիայով։

Ներկայացրե՛ք <<ՀԽՍՀ տնտեսությունը, հասարակական-քաղաքական կյանքը>> հետևյալ տեսակետներով

_{^{Աղբյուր}}

• ՀԽՍՀ տնտեսության ճյուղերը և զարգացման ճանապարհը
• Սոցիալական վիճակը
• ԽՍՀՄ առաջնորդների իրականացրած քայլերը և ՀԽՍՀ-ն
• Այլախոհություն

Դասարանական աշխատանք։ Ծանոթանա՛լ և ներկայացնե՛լ <<ՀԽՍՀ տնտեսությունը, հասարակական-քաղաքական կյանքը>> թեման։

ՀԽՍՀ տնտեսությունը, հասարակական-քաղաքական կյանքը

Հայկական Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետությունը (ՀԽՍՀ) հռչակվել է 1920 թ-ի նոյեմբերի 29-ին և գոյատևել մինչև 1991 թ-ի սեպտեմբերի 23-ը:

Արդյունաբերություն և Գյուղատնտեսություն

Արդյունաբերության առաջատար ճյուղերն էին․

• մեքենաշինություն և մետաղամշակում,
• քիմիական և նավթաքիմիական արդյունաբերություն,
• թեթև արդյունաբերություն,
• սննդի արդյունաբերություն,
• գունավոր մետալուրգիա,
• շինանյութի արտադրություն։

Գյուղատնտեսության առաջատար ճյուղերն էին.

Հայաստանի Առաջին հանրապետությունը իր գոյության 2․5 տարիների ընթացքում ունեցել է 4 վարչապետներ։ ՀՀ բոլոր վարչապետները եղել են ՀՅԴ-ականներ։ Նրանց բոլորին վիճակված էր կառավարել Հայաստանի Առաջին հանրապետությունը գերլարված իրավիճակում և տեսնել պատերազմներ, սով, հիվանդություններ, ապստամբություններ և այլն։

Ընտրե՛ք մեկին

• Հովհաննես Քաջազնունի
• Ալեքսանդր Խատիսյան
• Համո Օհանջանյան
• Սիմոն Վրացյան

Կատասրե՛ք փոքր ծավալների հետազոտական աշխատանք նրանցից մեկի մասին։

Ալեքսանդր Խատիսյան

Ալեքսանդր Խատիսյանը ծնվել է 1874թ — ին Թիֆլիսում, իսկ մահացել է 1945թ -ին Փարիզում:
Նա սովորել էր Թիֆլիսի գիմնազիայում, Մոսկվայի և Խարկովի համալսարաններում, մասնագիտությամբ բժիշկ էր: 1909-17 թթ. եղել էր Թիֆլիսի քաղաքապետը, միաժամանակ՝ 1915-17 թթ. հայոց Ազգային բյուրոյի փոխնախագահ: 1917 թ. ընտրվել էր Ալեքսանդրապոլի քաղաքագլուխ: Անդրկովկասի սեյմում 1918 թ. ստանձնել էր ֆինանսների նախարարի պաշտոնը: Քաջազնունու-Վրացյանի պես նա ևս գրել է հուշեր: Նրան է պատկանում «Հայաստանի Հանրապետության ծագումն ու զարգացումը» հուշագրությունը:

1919 թ. փետրվարի 15-ին նա վարչապետի պաշտոնակատար նշանակվեց: Կառավարության առջև կային շատ պետական և ազգային հիմնախնդիրներ՝ սահմանների ընդարձակման և ներգաղթի խնդիրներն ու տնտեսական, դիվանագիտական հարաբերությունների կարգավորումն էին: Պակաս կարևոր չէր երկաթուղու բարեկարգման գործը:
Ակտիվ էր նաև քաղաքական կյանքը: Երկիրը դարձավ մեկ ընտրական շրջան, թուրքահայերին ևս ընտրելու իրավունք տրվեց: Ինչ վերաբերում էր արտաքին քաղաքականությանը, ապա կառավարությունը խնդիր դրեց՝ հարևան պետությունների հետ սահմանային վեճերը երբեք չլուծել զենքի միջոցով: Պետությունը զարգանում ու կատարելագործվում էր. շատ բան էր փոխվել Հայաստանում. պետական միջոցներով կազմակերպվում էր վաճառքը, բացվել էր Կարս-Բաթում խճուղին, ստեղծվել էր ժողովրդական տնտեսության նախարարությունը, միջոցառումներ էին ձեռնարկվել կրթական-մշակութային ոլորտների զարգացման ուղղությամբ: Խատիսյանի կառավարության օրոք էր, որ բացվեց Հայաստանի համալսարանը: Կառավարությունը խոշոր գումարներ ծախսեց ներգաղթի վրա:
Խատիսյանի կառավարությունը ձեռնամուխ եղավ Լոնդոնում հայկական դրամների տպագրությանը: Կառավարությունը ժողովրդին բաժանեց 332 660 փութ սերմացու: Խատիսյանի պաշտոնավարության վերջին շրջանում Հայաստանում իրավիճակը կրկին ապակայունացավ, Ադրբեջանը խորհրդայնացավ, այդ ընթացքում մայիսին տեղի ունեցան ցույցեր, և բոլշևիկներն օգտագործեցին այդ ցույցերը. արդյունքում առաջացավ կառավարական ճգնաժամ:
Խատիսյանի հրաժարականը օրենսդիրներին ներկայացրեց Հ. Քաջազնունին: Խորհրդարանն ընդունեց Խատիսյանի կաբինետի հրաժարականը: Իշխանությունից հեռացավ երկրորդ վարչապետը:
Նրա կառավարության ամենաբնորոշիչ քայլերից մեկն այն էր, որ ընդունել էր մեկ հայրենիքի՝ Միացյալ, Անկախ Հայաստանին վերաբերող փաստաթուղթը, որով ամրագրվում էր, որ հայկական գավառներն ու բոլոր տարածքները պետք է մտնեն Համահայկական պետության մեջ: