Ֆիզիկական և քիմիական երևույթներՔննարկվող հարցեր
Ինչ է երևույթը
Ցանակացած փոփոխություն բնության մեջ կոչվում է երևույթ:
Որ երևույթն է կոչվում ֆիզիկական, բերել հինգական օրինակներ
Երևույթները լինում են ֆիզիկական և քիմիական: Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ նոր նյութեր չեն առաջանում, այլ փոխվում են նյութի ագրեգատային վիճակը, ձևը և չափսերը: Ֆիզիզկական երևույթների օրինակներ են` ապակու, կավի, բաժակի կոտրվելը…
Որ երևույթն է կոչվում քիմիական, բերել հինգական օրինակներ
Քիմիական երևույթը այն է, ինչի ժամանակ առաջանում են նոր նյութեր` ռեակցաներ: Քիմիական երևույթների օրինակներ են՝
Որոնքն են քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները:
Քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները` գույնի, հոտի համի փոփոխություն, էներգիայի անջատումկամ կլանում, ստվածքի առաջացում և գազի անջատում
Ֆիզիկական երևույթներ Քիմիական ռեակցիաներ
Հարցեր և վարժություններ
1 Սահմանե՛ք ֆիզիկական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
2. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են ֆիզիկական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք). ա) սառույցի հալվելը գ) ջրի գոլորշիանալը բ) պղնձի սևանալը տաքացնելիս դ) բաժակի կոտրվելը
3. Սահմանե՛ք քիմիական երևույթ հասկացությունը: Առաջարկե՛ք առնվազն երկու օրինակ:
4. Հետևյալ երևույթներից որո՞նք են քիմիական (ընտրությունը հիմնավորե՛ք). ա) ջրի եռալը բ) արծաթե զարդի սևանալը գ) երկաթի ժանգոտվելը դ) կաթի թթվելը 5. Թվարկե՛ք քիմիական ռեակցիաների հատկանիշները: Բերե՛ք օրինակներ: 6. Ի՞նչ պայմաններ են անհրաժեշտ քիմիական ռեակցիաների ընթանալու համար: Թվարկե՛ք ձեզ հայտնի օրինակները:
Տնային առաջադրանքներ
1. Թարմ պատրաստված մուգ թեյի բաժակի մեջ լիմոնի կտոր դրե՛ք և խառնե՛ք: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական: 2. Բաժակի մեջ կիսով չափ ջո՛ւր լցրեք, ջրում լուծե՛ք կես թեյի գդալ խմելու սոդա և ավելացրե՛ք լիմոն: Ի՞նչ է նկատվում: Երևույթը քիմիակա՞ն է, թե՞ ֆիզիկական:
Տնային` սովորել`էջ 40-43,վարժ էջ 44,45-46
Այսօր օգտագործվող քիմիական նշանները առաջարկել է Ի․ Բերցելիուսը՝ 1814 թվականին։
Քիմիական տարրի անվանումների սկզբնատառերը` գլխատառերով գրված: Օրինակ՝ կալցիում (Calcium)` Ca, պղինձ (Cuprum) Cu, կոբալտ (Cobalt)՝ Co և այլն:
Կան տարրեր, որոնք անվանումները առաջացել են այդ տարրի կարևոր քիմիական հատկությունը, օրինակ՝ ջրածին՝ ջուր ծնող, թթվածին՝ թթու ծնող, ֆոսֆոր` լույս կրող: Նաև կան արեգակնային համակարգի մոլորակների անուններով տարրեր, օրինակ՝ սելեն՝ Լուսին, տելուր՝ Երկիր (հունական), ուրան, նեպտուն և այլն: Կան տարրեր, որոնք ստացել են իրենց անվանումները ի պատիվ տարբեր պետությունների, օրինակ՝ գալիումը՝ Ֆրանսիայի հին անունն է, գերմանիումը՝ Գերմանիայի, իսկ պոլոնիումը Լեհաստանի պատվին է տրվել, ռութենիումը՝ Ռուսաստանի լատինական անվանումն է և այլն:
Որակական և քանակական բնութագրերը։
N քիմիական նշանը նշանակում է, որ դա ազոտ տարրն է (որակական բնութագիր), ընդ որում ազոտի մեկ ատոմն է (քանակական բնութագիր):
Ցէ-ածխածին, C
Էն-ազոտ, N
Էս-ծծումբ, S
Պէ-ֆոսֆոր, P
Կուպրում-պղինձ, Cu
Ֆեռում-երկաթ, Fe
Արգենտում-արծաթ, Ag
ա) Արեգակնային համակարգի մոլորակների անունների հետ,
նեպտունիում, ուրան, տելուր, սելեն
բ) իրենց առաջացրած պարզ նյութերի հատկությունների հետ,
ֆոսֆոր, ջրածին, թթվածին
գ) աշխարհագրական անունների հետ,
գերմանիում, գալիում, պոլոնիում, ռութենիում
դ) մեծ գիտնականների անունների հետ
կյուրիում, ֆերմիում, էյնշտեյնիում, մենդելեևիում, նոբելիում
Նանե Խաչատրյան 