Տրված բառերը բաժանի՛ր բառակազմական բաղադրիչների (արմատների և ածանցների): Ինչպիսի՞ բառեր են հավաքված բառաշարքերից յուրաքանչյուրում:
Ա. Թվական, պատմություն, աղյուսակ, գրիչ, ազդեցություն, խորություն:
Թվական-թվ-ական (ի-ն սղվում է), ածական
Պատմություն-պատմ-ություն (ու-ն սղվում է), գոյական
Աղյուսակ-աղյուս-ակ, գոյական
Գրիչ-գր-իչ (ի-ն սղվում է), գոյական
Ազդեցություն-ազդեց-ություն (լ փոխ. ց-ով), գոյական
Խորություն-խոր-ություն, գոյական
Բ. Արևելք, արևմուտք, կենսագիր, օտարամուտ, ծովագնաց, ինքնատիպ:
Արևելք-արև-ելք, գոյական
Արևմուտք-արև-մուտք, գոյական
Կենսագիր-կենս-ա-գիր, գոյական, ածական
Օտարամուտ-օտար-ա-մուտ (ք-ն սղվում է), ածական
Ծովագնաց-ծով-ա-գնաց, գոյական, ածական
Ինքնատիպ-ինքն-ա-տիպ, ածական
Գ. Արևելյան, կենսագրություն, արևադարձային, անուշահոտություն, բազմատեսակություն:
Արևելյան-արև-ել-յան (ք-ն սղվում է), ածական
Կենսագրություն-կենս-ա-գր-ություն (ի-ն սղվում է), գոյական
Արևադարձային-արև-ա-դարձ-ային, ածական
Անուշահոտություն-անուշ-ա-հոտ-ություն, գոյական
Բազմատեսակություն-բազմ-ա-տես-ակ-ություն (ու-ն սղվում է), գոյական
2. Նախադասությունները լրացրո՛ւ:
Միայն մեկ արմատով կազմված բառերը կոչվում են պարզ բառեր.
Օրինակ` կրակ, հոդ, ջուր, օդ, հոտ, փոս:
Մեկ արմատով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են պարզ ածանցավոր բառեր. օրինակ` կրակոտություն, հողեղեն, տնային, հայրենական, պահարան:
Մեկից ավելի արմատներով կազմված բառերը կոչվում են բարդ բառեր, օրինակ` ջրհոր, օդանցք, կենսագիր, արևելք, ծովագնաց:
Մեկից ավելի արմատներով և ածանցով կամ ածանցներով կազմված բառերը կոչվում են բարդ ածանցավոր բառեր, օրինակ` կրակմարիչ, անջրանցիկ, օդանավակայան, մտածողություն:
3. Տրված բառերից առանձնացրու այն արմատները, որոնք
ա) հնչյունափոխված են.
ա) լուսավոր, ջրամբար, գնել, չվերթ, լճափ, հանգստություն
բ)
բ) միայնակ, որպես բառ չեն գործածվում (չես հանդիպել):
Օրինակ`
ա) բնութագրել — բնութ (բնույթ) – ույ-ը դարձել է ու.
բ) խորազնին – զնին արմատը միայնակ, որպես բառ չի գործածվում,
ա)Զուգել, լուսավոր, ջրամբար, գնել, չվերթ, շինության, լճափ, հանգստություն:
բ) Խորաքնին, հետախույզ, մեծասքանչ, զորասյուն, զբոսանավ, կենտրոնախույս, ճյուղակոտոր, փառամոլ:
4. Փորձի՛ր այս բառերի կազմությունն ու նշանակությունը բացատրել:
ա) Այգեբաց, այգաբաց:
բ) Հայելի, հայացք, ծովահայաց: (գրաբ. հայել — նայել)
գ) Ակնթարթ, ակնհայտ, ակնոց:
դ) Քինախնդիր, վրեժխնդիր, մանրախնդիր (գրաբ. խնդրել —
փնտրել):
5.Բաղադրյալ այնպիսի բառեր կազմի՛ր, որոնց սկզբում լինեն տրված բառերի վերջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:
Դեղնակտուց, կենսախինդ, կենսագիր, քինախնդիր, ակնդետ:
6. Այնպիսի բաղադրյալ բառեր կազմի՛ր, որոնց վերջում լինեն տրված բառերի առաջին բաղադրիչները: Ի՞նչ է փոխվում:
Բուսական, կատվազգի, սուզանավ, սիրառատ, շինություն:
7. Ա շարքի նախածանցներից յուրաքանչյուրը բոլոր հնարավոր ձևերով բաղադրի՛ր Բ շարքի բառերի հետ:
Ա. Հակ, անդր, արտ, համ, նախ, վեր, գեր, տար:
Բ. Կարծիք, դարձնել, գրել, գտնել, հարված, զգեստ, օրոք, դասել:
Նանե Խաչատրյան 