Կյանքի ոչ բջջային ձևեր՝վիրուսներ, կառուցվածքը, կենսագործնեությունը։Ընտրել որևէ վիրուսային հիվանդություն նկարագրել ախտանիշները, վարակման աղբյուրները, բուժման մեթոդները։
Վիրուսը ոչ բջջային կառուցվածք ունեցող հարուցիչ է, որը բազմանում է միայն կենդանի բջիջներ ներսում։ Վիրուսները վարակում են կյանքի բոլոր բջջային ձևերը՝ կենդանիներից ու բույսերից մինչև բակտերիաներ և արքեաներ։
Վիրուսները բաղկացած են երկու կամ երեք Վիրիոններից։ Բոլոր վիրուսներն ունեն գենետիկական նյութ՝ Դնթ կամ ՌՆԹ։ Սրանք երկար մոլեկուլներ են, որոնք կրում են գենետիկական տեղեկատվությունը, բոլոր վիրուսներն ունեն Սպիտակուցե կապսիդ, որը պաշտպանում է գեները, որոշ վիրուսներ ունեն նաև լիպիդային պատյան, որը շրջապատում է կապսիդը բջջից դուրս գտնվելու ժամանակ։
Վիրուսների ձևերը տարբեր են՝ հասարակ պարուրաձևից և իկոսաեդրից մինչև ավելի բարդ կառույցներ։ Վիրուսի միջին մեծությունը կազմում է բակտերիայի մեծության մոտ 1/100-րդը։ Վիրուսների մեծ մասը շատ փոքր են լուսային մանրադիտակով հայտնաբերվելու համար։
Վիրուսները տարածվում են բազմաթիվ ճանապարհներով. բույսերի վիրուսները փոխանցվում են բույսից բույս բուսահյութով սնվող միջատների միջոցով, կենդանական վիրուսները փոխանցվում են արնախում միջատների միջոցով կամ օդակաթիլային եղանակով։
Վիրուսային վարակը կենդանիների մոտ առաջացնում է իմունային պատասխան, որը սովորաբար ոչնչացնում է վարակող վիրուսին։
Դենգե վիրուս
Դենգե հիվանդությունն իր անունը ստացել է այն առաջացնող վիրուսից (դենգե): Դա աշխարհում ամենատարածված վիրուսային հիվանդություններից մեկն է, տարեկան վարակվում է ավելի քան 100 միլիոն մարդ:
Ինչպես դեղին տենդը, այն փոխանցվում է Aedes Aegypti ճանճի կծումից: Այն կերակրում է վարակված մարդու արյան միջոցով, իսկ ավելի ուշ վիրուսը փոխանցում է առողջ մարդուն իր կծվածքի միջոցով:
Aedes Aegypti ճանճը բազմանում է այն վայրերում, որտեղ լճացած ջրեր կան ՝ ձվերը տեղավորելով նշված ջրհորների պատերին կամ ափերին: Վիրուսը կարող է փոխանցվել նաև ճանճի ձվերով աղտոտված խմելու ջրի միջոցով:
Դենգեի ամենատարածված ախտանշաններն են ՝ ընդլայնված ավշային հանգույցները, մկանների ուժեղ ցավը, տենդը, հոդացավը և մաշկի ցանիների երբեմն հայտնվելը:
Մյուս վիրուսային հիվանդությունների նման, դենգեյը կարող է կանխվել `0-ից 12 ամսական հիվանդների վրա մեկ դեղաչափ պատվաստանյութ կիրառելով:
Նանե Խաչատրյան 