Օսմանյան կայսրության պատմություն

Ներկայացրե՛ք Օսմանյան կայսրության պատմությունը (ամփոփ) հետևյալ կետերով․

  • Սելջուկ-թյուրքերի արշավանքերը Արևմուտք

11-րդ դարում սելջուկ-թյուրքերը բնակվում էին Չինաստանի հյուսիսում և Միջին Ասիայում: Նրանք վարում էին քոչվոր կյանք՝ ընտանիքների և անասունների հետ միասին։ Դարի ընթացքում Սելջուկի շուրջ միավորվելով՝ նրանք արշավանքներ սկսեցին դեպի արևմուտք՝ Առաջավոր Ասիա, հիմնեցին մի կայսրություն, որը ներառում էր Միջագետքը, Սիրիան, Պաղեստինը և Իրանի մեծ մասը։ Նրանց առաջխաղացումը նշանավորեց Մերձավոր Արևելքում թյուրքական հզորության սկիզբը:

  • Իկոնիայի սուլթանություն

Իկոնիայի Սուլթանությունը Փոքր Ասիայի սելջուկյան պետություն էր 1074–1307թթ.-ներին: Այն սկսեց ուժեղանալ 12-րդ դարի վերջին, երբ գրավեց Դանիշմանների տարածքները և ձեռք բերեց Անթալիան ու Սինոպը։ Ալա-ադ-Դին Քեյ-Քուբադի ղեկավարությամբ սուլթանությունը հասավ իր բարձրակետին։ Բայց 1243թ.-ին այն պարտվեց մոնղոլներին և սուլթանությունը դարձավ նրանց վասալ։ 1307թ.-ին, երբ Օսման բեգը հարձակվեց, Իկոնիայի սուլթանությունը վերջապես վերացավ։

Սուլթանության զորքերը մի քանի անգամ փորձել էին ներխուժել Կիլիկիայի հայկական թագավորություն, բայց միշտ հաջողություն չունեցան, հատկապես 1219 թ.-ին, երբ Լևոն Բ-ի զորքերը հաղթեցին նրանց։

  • Օսմանյակ կայսրության հիմնումը

Օսմանյան կայսրությունը հիմնադրվել է 1299թ.-ին, Անատոլիայում՝ ժամանակակից Թուրքիայի գտնվելու վայրում։ Օսմանյան կայսրությունը ընդլայնեց իր թագավորությունը վաղ շրջանում՝ լայնածավալ արշավանքների միջոցով: Դրան նպաստեց Անատոլիայի նախորդ տիրակալների՝ Սելջուկների դինաստիայի անկումը, որոնք պարտություն էին կրում մոնղոլների արշավանքից։

  • Օսմանյան կայսրությունը 15-16-րդ դարերում

Օսմանյան կայսրությունը զգալիորեն ընդարձակվեց 15-րդ դարում, հատկապես 1453 թ.-ին Սուլթան Մեհմեդ II-ի կողմից Կոստանդնուպոլիսի գրավմամբ՝ նշանավորելով Բյուզանդական կայսրության ավարտը և Ստամբուլի՝ նոր մայրաքաղաք դառնալը։ Նաև ամրապնդվեցին կայսրության ռազմական և վարչական կառույցները՝ ազդված բյուզանդական և իսլամական ավանդույթներից։

16-րդ դարում Սուլեյման Մեծի օրոք կայսրությունը հասավ իր գագաթնակետին՝ ընդարձակվելով դեպի Եվրոպա, Ասիա և Աֆրիկա։ Սուլեյմանը նաև կատարեց իրավական բարեփոխումներ և մշակութային հովանավորություններ՝ նշանավորելով օսմանյան արվեստի և ճարտարապետության ոսկե դարաշրջանը: Չնայած Միջերկրական ծովում ծովային գերիշխանությանը, կայսրությունը սկսեց անկում ապրել 16-րդ դարի վերջին:

  • Կործանումը։

Օսմանյան կայսրության փլուզումը մի քանի դարերի ընթացքում տարբեր գործոնների ազդեցության տակ բարդ գործընթաց էր: Սկզբում կայսրությունը սկսեց անկում ապրել ներքին խնդիրների պատճառով, ինչպիսիք են կենտրոնական իշխանության թուլացումը, տնտեսական դժվարությունները և կոռուպցիան: Սուլթանները դարձան պակաս արդյունավետ, ինչը թուլացրեց կառավարումը:

Կայսրության անկումը սաստկացավ արտաքին ճնշումներով, ներառյալ նրա տարածքներում ազգայնական շարժումների աճը և ինքնավարություն ստացած տեղական կառավարիչներին գավառների կորուստը: 1908 թվականի երիտթուրքական հեղափոխությունը փորձեց արդիականացնել և կենտրոնացնել կառավարությունը, սակայն այն ավելի թուլացրեց կայսրության համախմբվածությունը:

Առաջին համաշխարհային պատերազմը մեծապես նպաստեց Օսմանյան կայսրության անկմանը։ Կենտրոնական ուժերին միանալուց և պատերազմում պարտվելուց հետո կայսրությունը բաժանվեց դաշնակից ուժերի կողմից։ 1920 թվականի Սեւրի պայմանագիրը խլեց նրա արաբական հողերը և մեծ կորուստներ պատճառեց։ Սակայն Մուստաֆա Քեմալ Աթաթուրքը դիմադրեց՝ հանգեցնելով Թուրքիայի Հանրապետության ստեղծմանը։ 1923 թվականին Լոզանի պայմանագիրը փոխարինեց Սեւրին՝ վերջնականացնելով Թուրքիայի ժամանակակից սահմանները։

Թողնել մեկնաբանություն