Պատրաստվե՛ք դաս-քննարկման
Թեմա 6՝ Պետության կառուցակարգը։ Պետաքաղաքական վարչաձևը․
ա/ Պետության կառուցակարգը
բ/ Պետաքաղաքական վարչաձևը
Էլ․ դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11, էջ 165-172․

Առաջադրանք
1․ Ներկայացրե՛ք պետության կառուցակարգի սկզբունքները։

Պետության կառուցակարգը պետական մարմինների, կազմակերպությունների և հիմնարկությունների համակարգ է, որի միջոցով իրականացվում են պետական իշխանությունը, պետության խնդիրներն ու գործառույթները:
Պետության կառուցակարգը կազմավորվում և գործում է որոշակի սկզբունքների հիման վրա: Դրանք ելակետային դրույթներ են, որոնք որոշում են պետական մարմինների կազմակերպման և գործունեության հիմնական, առանցքային մոտեցումները:
Այդ սկզբունքներն են՝ մարդու իրավունքների գերակայությունը, ժողովրդաիշխանությունը, հրապարակայնություն և թափանցիկությունը, իշխանությունների բաժանումը, արհեստավարժությունը և օրինականությունը:

2․ Ի՞նչ է պետական մարմինը։ Պետական մարմինների ի՞նչ տեսակներ գիտեք։

Պետության կառուցակարգի գլխավոր բաղադրատարրը պետական մարմինն է: Այն մասնակցում է պետության գործառույթների իրականացմանը և դրա համար օժտված է իշխանական լիազորություններով:

Պետական մարմինները բազմազան են: Ըստ իրենց կողմից իրականացվող խնդիրների պետական մարմինները կարելի է բաժանել երեք խմբի՝ օրենսդիր, գործադիր, իրավապահպան (դատական): Պետական մարմինները համակարգում նաև յուրահատուկ դեր է խաղում նախագահը, քանի որ դուրս է բոլոր երեք տեսակի մարմինների շրջանակից և գործում է անկախ:

3․ Բացատրե՛ք ժողովրդավարական և հակաժողովրդավարական պետաքաղաքական վարչաձևերի էությունը:

Պետաքաղաքական վարչաձևը հանրային իշխանության իրականացման միջոցների, եղանակների և հնարքների համակցությունն է, որոնց հավաքական գործողության հետևանքը ժողովրդավարության փաստական մակարդակն է: Պետական իշխանության իրականացման եղանակները և միջոցները կարող են լինել բազմազան և անհրաժեշտ է ունենալ ընդհանուր չափորոշիչներ, որոնք կօգնեն հասկանալ, թե որ տեսակին է այն պատկանում:

Օրինակ՝ քաղաքացիների նկատմամբ իրավական կարգավորումն իր բնույթով կարող է լինել երկու տեսակի՝ թույլատվական-խթանող և արգելող-սահմանափակող: Եթե պետության մեջ իրավական կարգավորումն իր բնույթով ավելի շատ թույլտվական-խթանող է, ուրեմն պետական իշխանությունն ունի ժողովրդավարական բնույթ, և, ընդհակառակը, եթե իրավական կարգավորման եղանակը գերազանցապես արգելող-սահմանափակող է, ապա պետական իշխանությունը և նրա վարչաձևը հակաճողովրդական են: