Թեմա՝ «Իրադրությունը Հայաստանում և Այսրկովկասում (1918թ․ հունվար-ապրիլ)»

Ներկայացրե՛ք հայ մշակույթի զարգացումը տվյալ ժամանակաշրջանում հետևյալ կետերով․

• Ցո՛ւյց տվեք Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո երկրամասում իշխանության համար պայքարի գլխավոր առանձնահատկությունը։ Ե՞րբ սկսեց գործել և ի՞նչ կազմ ուներ Անդրկովկասյան Սեյմը։

Բոլշևիկյան հեղափոխությունից հետո, այսրկովկասում իշխանության համար ծավալվում էր ինտենսիվ պայքար: Վրացի գործիչները փորձում էին հաստատել վրացական գերիշխանությունը տարածաշրջանում: Վրաստանի և թաթարների դաշինքի ամենավտանգավոր մրցակիցը ՀՅԴ-ն էր, քանի որ նա ուներ Կովկասյան ճակատում իրական ռազմական ուժ՝ հայկական կանոնավոր զորքի տեսքով:

Երկրամասի իշխանության կառուցվածքում տեղի ունեցավ փոփոխություն՝ Ռուսաստանի Սահմանադիր ժողովի պատգամավորներից կազմվեց երկրամասի օրենսդիր բարձրագույն մարմին՝ Սեյմը, որը սկսեց գործել 1918թ. փետրվարի 10-ից: Սեյմի կազմում կար 36 մենշևիկ, 30 մուսավաթական, 27 դաշնակցական, 19 էսէռ և այլն: Սեյմի նախագահն էի մենշևիկ Չխեիձեն: Այն չճանաչեց Ռուսաստանի խորհրդային կառավարությանը:

• ՀՅԴ-բոլշևիկներ բանակցությունների արդյունքում ի՞նչ որոշվեց միասնական հայկական ճակատ ստեղծելու ուղղությամբ։ Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ այն ամբողջապես հնարավոր չեղավ իրականացնել։

Խորհրդային իշխանության հաստատման խնդիրը կապված էի Արևմտյան Հայաստանի հարցի հետ: Ռուսական բանակի կողմից ռազմաճակատը լքելու իրավիճակում Շահումյանը առաջարկեց միասնական ճակատով հանդես գալ ընդդեմ թուրքերի: 1918թ. հունվարի սկզբերին Թիֆլիսում այդ խնդրի շուրջ բանակցեցին ՀՅԴ ներկայացուցիչները և հայ բոլշևիկները: Նրանք համաձայնության եկան՝ ստեղծել միասնական հայկական ճակատ, որը պետք է պայքարեր Թուրքիայի դեմ։ Սակայն, տարբեր քաղաքական շահերի և անպատրաստության պատճառով այդ ճակատը ամբողջապես չէր իրականանում: Բոլշևիկները չէին վստահում ՀՅԴ-ին, իսկ ՀՅԴ-ն պատրաստ չէր փոխզիջումների գնալ, ինչի հետևանքով պաշարները և ռազմավարությունը չհամընկան։

• Ե՞րբ ձեռք բերվեց հայկական կորպուս կազմավորելու իրավունքը։ Ովքե՞ր նշանակվեցին կորպուսի հրամանատար և կոմիսար։ Արամ Մանուկյանը ե՞րբ մեկնեց Երևան։ Ի՞նչ գործ էին ծավալել Արամը, Դրոն և Սիլիկյանը Երևանի նահանգում։

Փոփոխված քաղաքական պայմաններում հայ ազգային մարմիններին հաջողվեց ձեռք բերել կորպուս ստեղծելու իրավունք: Ռուսական բանակի գերագույն սպայակույտի 1917թ. նոյեմբերի 16-ի հրամանով Կոովկասյան ճակատում սկսվեց կազմավորվել հայկական կորպուսը: Գեներալ Թովմաս Նազարբեկյանը նշանակվեց կորպուսի հրամանատար, իսկ Դրոն՝ կոմիսար: Հայոց ազգային խորհուրդը 1917թ. դեկտեմբերի վերջերին թիֆլիսից Երևան գործուղեց Արամ Մանուկյանին:

1918թ. Երևան ժամանեց գեներալ Մովսես Սիլիկյանը և ստանձնեց կորպուսի առաջին դիվիզիայի զորամասերի ու սպայակույտի ձևավորման ղեկավարությունը: Երևան եկավ նաև Դրոն:

Արամը, գեներալ Սիլիկյանը և Դրոն համագործակցում էին և շոշափելի գործ կատարում: Զորամասերի զգալի մասը զբաղվում էր նահանգի մուսուլմանների խռովությունները ճնշելով և Ալեքսանդրոպոլ-Ջուլֆա երկաթուղին ապաշրջափակելով:

• Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ Անդրանիկը նշանակվեց Էրզրումի պաշտպանական շրջանի ղեկավար։ Ինչո՞ւ հնարավոր չեղավ պահել Արևմտյան Հայաստանը։

Թուրքերը խախտեցին զինադադարը Կովկասյան ճակատում և 1918թ. հունվարի 28-ին անցան ճակատային գիծը: Գնահատելով Էրզրումի ռազմավարական նշանակությունը՝ Հայոց ազգային և Հայաստանի ապահովության խորհուրդները Անդրանիկին նշանակեցին տեղի պաշտպանական շրջանի ղեկավար: Սակայն հայկական զորամասերին չհաջողվեց թշնամու գերակշիռ ուժերին հետ մղել: Փետրվարի 27-ին թուրքերը գրավեցին Էրզրումը, իսկ հետո հայկական մյուս զորամասերը նահանջեցին նաև Խնուսից, Մանազկերտից, Ալաշկերտից ու Վանի շրջանից: Թուքրերը սկսեցին անմիջապես սպառնալ Արևելյան Հայաստանին:

Այս տեղի ունեցավ, քանի որ Առաջին աշխարհամարտի Կովկասյան ճակատում հայկական կանոնավոր զորամասերի համալրումը դեռ չէի ավարտվել կամ նրանք ճակատային թիկունքում էին: Սակավաթիվ հայկական ուժերը չկարողացան միայնակ պահել ճակատային գիծը: Նաև կապ ուներ Խորհրդային Ռուսաստանի բրեստյան պարտվողական քաղաքականության և վրաց մենշևիկների ու մուսավաթականների հակահայկական դաշինքի պատճառով:

• Ե՞րբ ձևավորվեց Առանձին հայկական կորպուսը։ Որքա՞ն էր Կովկասյան ճակատում ստեղծված հայկական զորքի ընդհանուր թիվը։

Թշնամու առաջխաղացման պայմաններում տեղի ունեցավ հայկական ռազմական ուժերի վերակազմակերպում: 1918թ. մարտի 1-ին Հայկական կորպուսի և արևմտահայ զինուժի միավորմամբ ստեղծվեց Առանձին հայկական կորպուսը՝ Նազարբեկյանի հրամանատարությամբ: Առանձին հայկական կորպուսի կազմում էր մոտ 25 հազար զինվոր:

• Ո՞րն էր Տրապիզոնի բանակցությունների ձախողման գլխավոր պատճառը։ Ինչո՞ւ անրդկովկասյան զորքը անհաջողության մատնվեց պատերազմի սկզբնական շրջանում։ Ի՞նչ որոշում կայացրեց հայ ազգային քաղաքական ուժերի հորհրդակցությունն Ալեքսանդրապոլում։ Ե՞րբ և ինչո՞ւ երկրամասն անջատվեց Ռուսաստանից։

Անդրկովկասյան Սեյմը չճանաչեց Բրեստ-Լիտովսկի հաշտության պայմանագիրը և որոշեց օսմանյան Թուրքիայի հետ առանձին հաշտություն կնքել: Բանակցությունների վայր ընտրվեց թուրքերի կողմից գրավված Տրապիզոնը:

Բանակցությունները ընթացան 1918 թ. մարտի 1-ից մինչև ապրիլի 1-ը: Թուրքերը պնդում է էին ճանաչել Բրեստ-Լիտովսկի հաշտությոան պայմանները և անկախ հռչակել Անդրկովկասը: Թուրքերը համարում էին Արևմտյան Հայաստանի ինքնավարության հարցը իրենց ներքին խնդիրը և դեմ էին դրա քննարկմանը: Այսպիսի իրավիճակում Անդրկովկասի Սեյմն ընդհատեց բանակցությունները և հայտարարեց ռազմական դրություն, այսինքն՝ պատերազմ Թուրքիային:

Թուրքական զորամասերը շուտով գրավեցին Բաթումը: Վրացական կորպուսը չկարողացավ կանգնեցնել թշնամուն: Իսկ Այսրկովկասի թաթարները մուսավաթականները թշնամական դիրք բռնեցին հայերի հանդեպ:

Նման իրավիճակում Ալեքսանդրապոլում տեղի ունեցավ խորհրդակցություն՝ ճակատի պաշտպանության, Անդրկովկասի անկախության և այլ կենսական հարցերի քննարկման մասին: Մասնակիցների մեծամասնությունը կողմ էր Անդրկովկասն անկախ հռչակելու թուրքական պահանջի դեմ: Սակայն Սեյմը, ուր գերակշռում էր վրաց-թաթարական խմբավորումը, հայտարարեց երկրամասը Ռուսաստանից անջատելոը և անկախ հռչակելու մասին: Ստեղծվեց Անդրկովկասի Ժողովրդական Դաշնային Հանրապետություն (ԱԺԴՀ): Հաստատվեց նոր կառավարություն:

Թեման՝ Պատերազմի միջազգային իրավական կարգավորումը.
ա/ Մարդասիրական մտքի զարգացումը
բ/ Պատերազմ վարելու միջազգային իրավական կարգավորումը

Առաջադրանք
1․ Ուսումնասիրե՛ք «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին»  և  «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Հաագայի կոնվենցիա» փաստաթղթերը և վերլուծե՛ք բլոգներում այսօր աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմների համատեքստում:

1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիաները վերաբերում են քաղաքացիական բնակչության և ռազմագերիների պաշտպանությանը պատերազմի ժամանակ: Ըստ դրանց՝ պատերազմների ընթացքում քաղաքացիները չպետք է տուժեն, և ռազմագերիներին պետք է վերաբերվել առանց խոշտանգումների:

Սակայն այսօր տարբեր տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմները, օրինակ՝ Պաղեստինում, Սիրիայում և Ուկրաինայում, ցույց են տալիս, որ այս սկզբունքները հաճախ չեն պահպանվում, և քաղաքացիներն ու ռազմագերիները ենթարկվում են բռնությունների ու խախտումների:

Թեմա 15՝ Պատերազմը և քաղաքականությունը․Պատերազմը որպես հասարակական երևույթ.
ա/ Խաղաղություն և հակամարտություն
բ/ Պատերազմը և քաղաքակրթության զարգացման աստիճանը
Էլ. դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11․/էջ 233-239/․

Առաջադրանք
Տիգրան Հայրապետյանի հոդվածների ընթերցում-վերլուծություն
/բլոգային աշխատանք/.

Այս հոդվածներից ինձ ամենից շատ հետաքրքրեց «Ինքնասպանի հայտնությունը»։ Այն բացահայտում է ինքնասպանության եզրին կանգնած մարդու ներաշխարհը, նրա մտքերը և ներքին հակասությունները։ Գլխավոր հերոսը հուսահատ էր ու հոգնած կյանքից, սակայն դեռ ինչ-որ տեղ հույս ուներ, որ մեկը կփրկի իրեն։ Նա հավատում էր, որ ոչ ոք չի սիրում իրեն, բացի Աստծուց, և հենց այդ պատճառով ուզում էր գնալ Նրա մոտ։
Հոդվածում շոշափվում է հասարակության ազդեցությունը մարդու վրա, ինչպես նաև այն սխալ պատկերացումները, որոնք մարդիկ ունեն ինքնասպանության եզրին կանգնած անձանց մասին։ Քրիստոնեության դերն այս հարցում ևս քննարկվում է՝ անդրադառնալով ինքնասպանության ընկալմանը։
Հատկապես հետաքրքիր էր վերջաբանը, երբ կինը, փոխանակ օգնություն կանչի ինքնասպանության փորձ կատարած մարդու համար, առաջին հերթին մտածում է գողանալու մասին։ Այս դրվագը բացահայտում է մեր հասարակության վատ կողմերից մեկը՝ ագահությունը, որը երբեմն խանգարում է մարդկային կարեկցանքին։

Navigate Watch the video and do the ex.3 slide 95
Navigate Review slide 96, ex-es 1,2,3a, 5 a, b

3. Choose the best summary of the video.

B. The video first discusses how the weather can affect our moods. It then explains theimpact of Rjukan’s geography on its citizens and tells us a little about the history of the town. Finally, it describes how the geographical problem has now been at least partially solved.

1. Choose the correct words to complete the text. In some cases, both forms are possible.

How to get used to working the night shift

People usually find it quite hard to switch from working during the day to working at night.
Although you may be used to staying up late, it’s completely different when you have to do it every night.

When I first started working nights, I would just nap during the day, but I soon realised that it’s really important to get a proper sleep. Turn off the phone and if your family usually make a lot of noise during the day, ask them to go out!

Make sure you eat really well. I used to think that it was ok to eat junk food at night. THe sugar helped me to stay awake. But I put on a lot of weight, and started to feel more and more tired.

Finally, don’t forget your friends. If you usually meet during the evening, you may miss out on social occasions, and it’s easy to start to feel isolated.

2. Complete the sentences, using the correct form (adjective or adverb) of the words in brackets.

1. It is dangerous to stand under a tree in a thunderstorm.
2. It frequently rains in the winter.
3. The music sounded beautiful.
4. Luckily, the weather was absolutely perfect.
5. I rarely carry an umbrella.
6. It was raining a little when we left, but it stopped pretty quickly.

3a. Complete the sentences with suitable words from the box in the correct form, adjective or adverb.

1. I hateartificial flowers, they look false.
2. I find winter a bit depressing, I feel down when I don’t get any sunshine.
3. It is considerably hotter in Spain than in the UK.
4. I automatically check if I have my keys before I leave the hous; it’s just a habit now.
5. It was a magical moment when we told the kids about the holiday. They were so excited.
6. I think her family were originally from Wales, but they’ve lived in England for many years now.

5a. Replace the underlined words in each sentence so that it has the same (S) or an opposite (O) meaning.

1. I slept like a log last night. (O)
2. Whn I checked, the children were fast asleep. (O)
3. I know someone who always has a little snooze at his desk after lunch. (S)
4. He accidentally stepped on my foot. (O)
5. The company stopped trading after they had lost money. (S)
6. Praise can encourage people to learn. (O)

b. Choose three of the words or phrases in exercise 5a and write sentences about yourself or your experiences.

I’m usually fast asleep right after laying in bed.
Sometimes I can’t sleep a wink at night.
It feels wonderful when your work gets the praise you wanted.

Ներկայացրե՛ք հայ մշակույթի զարգացումը տվյալ ժամանակաշրջանում հետևյալ կետերով․

• Հայկական մշակույթի զարգացման պայմանները

Մշակույթի զարգացման համար նոր ժամանակների սկզբնական փուլում հայրենիքից դուրս՝ գաղթօջախներում, առաջացել էին նպաստավոր պայմաններ: 17-րդ դարի երկրորդ կեսից հայկական մշակութային օջախները, պահպանելով հայոց ազգային ավանդույթները, միաժամանակ առավել սերտորեն էին առնչվունմ եվրոպական քաղաքակրթության նվաճումների հետ, որը բարերար ազդեցություն էր գործում հայ մշակույթի և կրթության զարգացման վրա:

Առավել մեծ ծավալ ընդունում է գրատպությունը: Գաղութահայության հայացքն ու ուշադրությունն ավելի մեծ չափով է ուղղվում դեպի հայրենի երկիր: Կարևոր դեր է ստանձնում Հայ եկեղեցին:

Նոր շրջանում Հայաստանում ոչ միայն շարունակվել են նապխորդ դարաշրջանների կրթական ավադույթները, այլև օգտագործվել են նոր հնարավորությունները: Հայասանի բուն տարածքից դուրս՝ հայկական համայնքներում ևս, աշխուժանում է կրթական գործը, որ պայմանավորված էր նաև հայկական գաղթօջախների ստվարացմամբ:

• Հայկական լուսավորականությունը

18-րդ դարի հայ գրական-հրապարակախոսական ու քաղաքական մտքի, առաջադիմական մտածողության ձևավորման և տարածման գործում կարևոր դերակատարում ունեցավ Մադրասի խմբակը:

Եվրոպայի լուսավորական շարժման ազդեցությամբ հնդկահայ գործիչները ձևավորեցին հայ լուսավորական գաղափարախոսությունը: Նրանք ժխտում էին միապետական կարգերը, իսկ իրենց հրատարակած գրքերում տեղ են գտել ժամանակի առաջադիմական շատ գաղափարներ:

• Տպագրությունը

17-րդ դարում առավել նշանավոր և արդյունավեր էր Ամստերդամում հիմնադրված տպարանը, որը լիարժեք սկսում է գործել 1664թ.-ից Ոսկան Երևանցու ջանքերի շնորհիվ: Աստվածաշնչի ամբողջական տպագրությունը խոշոր նվաճում էր: 1695թ. այնտեղ հրատարակվում է կիսագնդերի աշխարհագրական մի մեծադիր քարտեզ ՝ <<Համատարած աշխարհացոյց>>-ը:

Նույն տարում հրատարակվում է նաև Մովսես Խորենացու <<Հայոց պատմությունը>>, այնուհետև՝ Ղուկաս Վանանդեցու կազմած գիրքը չափերի ու կշռի մասին:

1677թ. Կ. Պոլսում տպարան է հիմնադրում Երեմիա Զելեպի Քեոմուրճյանը: Առաջին անգամ լույս է տեսնում Գրիգոր Նարեկացու <<Մատեան ողբերգութեան>> հռչակավոր երկը:

18-րդ դարը հայ տպագրության համար դարձավ ծաղկման շրջան: Հայերեն գրքեր էրն տպագրվում Կ. Պոլսում, Զմյուռնիայում, Հռոմում, Վենետիկում, Պետերբուրգում, Նոր Նախիջևանում, Մաղրիսում, Կալկաթայում, Էջմիածնում:

Մեծ է նաև Մխիթարյան միաբանության հրատարակչական գործունեության նշանակությունը: Հրատարակվեց Մխիթար Սեբաստացու կազմած քերականությունը:

17-18 դարերում տպագրական գործի զարգացմամբ խորանում էր տպագրիչների մասնագիտական պատրաստվածությունը:

• Առաջին հայ պարբերականը

Հնդկաստանում հաստատված հայբնակչության աշխույժ հասարակական կյանքը կազմակերպելու և ուղղորդելու անհրաժեշտությունն առաջադրեց նաև պարբերական ունենալու պահանջ: 1794-96թթ. Մարդասում լույս տեսավ հայով առաջին պարբերականը՝ <<Ազդարարը>>: Այն ուներ քաղաքական, տնտեսական և լուրերի բաժիններ, տպագրվում էին նաև բանավիճային ու պատմական բնույթի հոդվածներ:

Հայ ժողովրդին աշխարհում տեղի ունեցող խրադարձությունների մասին տեղեկություններ հաղորդելու նպատակով 1799թ. Վենետիկի Մխիթարյան միաբանությունը սկսեց հրատարակել <<Տարեգրություն>> պարբերականը:

• Պատմագիտությունը

17-18-րդ դարերիի Հայաստանում տեղի ունեցած կարևորագույն իրադարձությունների հանգամանալի շարադրանքներ են ունեցել՝ Առաքել Դավրիժեցու <<Գիրք պատմութեանց>>, Զաքարիա Քանաքեռցու <<Պատմություն>>, Եսայի Հասան-Զալալյանի <<Համառօտ պատմութիւն Աղուանից>>, Աբրահամ Երևանցու <<Պատմութիւն պատերազմաց>>, Ստեփանոս Շահումյանի <<Պատմութիւն Դավիթ բեկին>>, Միքայել Չամչյանի <<Պատմութիւն Հայոց>> և այլն:

• Գեղարվեստական գրականությունը

17-18 դդ. կարևոր նվաճումներ են արձանագրվում նաև գեղարվեստական գրականության բնագավառում: Այդ ժամանակ չափածո ստեղծագործություններով հայտնի են դառնում Պետրոս Զափանցին, Նաղաշ Հովնաթանը, Սայաթ-Նովան և ուրիշներ:

Նաղաշ Հովնաթանը ոչ միայն բանաստեղծ էր, այլև նկարիչ, երաժիշը: Սայաթ-Նովան սիրված բանաստեղծ էր ու երաժիշտ: Նա թեև ապրում էր Թիֆլիսում, սակայն ստեղծագործում էր երեք լեզուներով:

Navigate Reading Some facts about the sleep that may surprise you / slide 89
Watch the voxpop and answer the questions in written form.
Navigate Upper Intermediate slide 90 ex-es 5, 6, 7,8a

Do you find it easy to get to sleep?

Yes, it’s very easy for me to get to sleep, because I can’t sleep during the day it’s easier for me to fall asleep because of the tiredness.

What can people do to make sure they get a good night’s sleep?

Firstly it’s important to have a comfortable bed and no lights around, especially artificial lights. Also you can try getting tired during the day so falling asleep goes faster.

5. Choose the correct options to complete the sentences. Sometimes both options are possible.

1. I have to get up at 6a.m. for my new job. It’s difficult because I’m not used to getting up so early.
2. Joao has lived in Brazil all his life, so he’s used to it being hot at night.
3. I used to love/would love late nights, but now I seem to need my sleep more.
4. Don’t ring me before 9a.m., as I usually get up late at the weekend.
5. When I first started working nights, it was difficult. But now I’m used/getting used to it. It isn’t a problem anymore.
6. When I was a child, I used to/would stay up late reading with a torch under the sheets.

6. Complete the sentences using the correct form of the verbs in brackets.

1. If you aren’t used to sleeping in a hammock, it can be uncomfortable.
2. I used to wake up a lot at night, but now I’m so tired I sleep really heavily.
3. I can’t get used to going to bed when it’s still light outside.
4. Did you use to have nightmares when you were a kid?
5. I found it difficult to get used to sleeping in my new bed.
6. She found it hard when she had a baby because she was used to getting plenty of sleep.

7. Write an expression from the article in exercise 3 which has a similar (S) or an opposite (O) meaning to these ideoms.

1. get up at the crack of dawn (O) — falling asleep unintentionally during the day
2. fast asleep (O) — wide awake
3. falling asleep (S) — nodding off
4. be a light sleeper (O) — sleep like a log
5. sleep soundly all night (O) — lie in
6. have a nap (S) — have a snooze

8a. Complete the idioms.

1. Given the choice, would you prefer to have lie in or to get up at the crack of dawn.
2. How quickly do you usually nodd off at night?
3. Are you a light sleeper, or do you sleep like a log?
4. When was the last time you had a night where you didn’t sleep a wink?
5. Have your sleep habits changed? DId you use to falling asleep more quickly?
6. Have you had to get used to different amount of sleep?
7. Do you ever have a snooze during the day?

ա) 3^2x — 80 * 3^x — 81 = 0

3^2x = (3^x)2
(3^x)2 — 80 * 3^x — 81 = 0
3^x = t
t² — 80t — 81 = 0
(80t)² — 4 * (-81)
D = 6400 + 324 = 6724
√6724 = 82
t₁ = -b + √D/ 2a = 80 + 82/2 = 81
t₂ = -b — √D/ 2a = 80 — 82/2 = -1 O
3^x = 81⁴

բ) 49^x — 6 * 7^x — 7 = 0
49^x = (7^x)²
(7^x)² — 6 * 7^x — 7 = 0
7^x = t
t² — 6 * t — 7 = 0
t² — 6t — 7 = 0
D = 36 — 4*(-7) = 64
t₁ = -b + √D/ 2a = 6 + 8/2 = 7
t² = -b — √D/ 2a = 6 — 8/2 = -1 O
7^x = 7
x = 1

Watch the video, Traditional Skills, and do the exercises 3,4, on slide 85
Navigate Review slide 86, ex-es 1a, 2, 3a,b,4, 5a, 6a

3. Which of these are mentioned?

a. China’s population
b. China’s shift from rural to urban society
c. the invention of paper
d. traditional paper-making methods
e. other Chinese invntions
f. modern paper-manufacturing methods

4. Complete the summary with words from the box.

Over the last 35 years, China has changed from a rural society to one of the world’s most technologically advanced societies, producing 90% of the world’s computers. However, China is also responsible for the invention of paper. In Shiqiao village, paper is still made using traditional techniques. For example, tree branches are cut down by hand, bark removed and washed in a local river. Next, there are a number of long, painstaking processes. The final product is a beautiful paper, thicker than mass-produced paper, with a texture similar to fabric. It is used to make products such as notebooks and landerns. It is expensive but made to last for a long time.

1a. Read the article and replace who and which with that where possible.

Technology myths and truths

1. The most economical speed at which you can drive your car is 89 kilometres per hour.
2. The metal detectors that you walk through at airports can damage electronic devices like laptops.
3. Some of the fires that have occurred at petrol stations have been caused by the electromagnetic radiation that comes from mobile phones.
4. Aeroplane passengers who don’t switch off their electronic devices during take-off and landing are putting lives at risk.
5. A phone battery lasts longer if you close all apps that are open.
6. Fibre-optic broadband, which is made of thin glass or plastic fibres, works faster than ordinary broadband.

2. Complete the questions with the present or past participle form of the verbs in brackets.

Can you think of…

1. a word beginning with arr-?
2. a device invented in the 21st century?
3. a vegetable introduced to Europe from South America in the Columbian Exchange?
4. an adjective used to describe a person who refuses to change their opinion or attitude?
5. a word meaning ‘new’?

3a. Which word does not collocate with the word in bold?

1. remote
2. protect
3. install
4. access

b. Complete the questions.

1. Do you like to keep up to date with the latest technology?
2. What have been the biggest achievements in technology in your field of work or study?
3. Have you ever experienced an online security issue, e.g. a hacked email or bank account?

4. Match the words to make adjectives to describe people.

1. open — b.minded
2. well — a. informed
3. tech — d. savvy
4. self — c. confident
5. easy — e. going

5a. Complete the phrases in the sentences with the correct prepositions.

1. I only recently became aware of ..
2. I try not to get involved in..
3. It’s important not to be too dependent on..
4. I’m not very sympathetic towards..
5. Italy is often associated with..

6a. Put the words in the right order.

1. It was a bit violent for my liking.
2. What I particularly liked were the costumes.
3. It was well worth seeing.
4. I wasn’t that impressed by it.
5. It didn’t live up to my expectations.

Հասարակագիտություն 11

Քաղաքացիական իրավունք

Քաղաքացիական իրավունքը, որը նաև հայտնի է որպես մասնավոր իրավունք, կարգավորում է ֆիզիկական անձանց, ձեռնարկությունների կամ այլ մասնավոր անձանց միջև վեճերը: Ի տարբերություն հանրային կամ քրեական իրավունքի, որը ներառում է պետությունը, քաղաքացիական իրավունքը վերաբերում է անձնական և ֆինանսական հարցերին, ինչպիսիք են պայմանագրերը, գույքի սեփականությունը, ժառանգությունը, ընտանեկան իրավունքը և անձնական վնասի պահանջները: Դրա նպատակն է լուծել հակամարտությունները և ապահովել իրավական պաշտպանության միջոցներ, հաճախ փոխհատուցման կամ կոնկրետ գործողությունների տեսքով, այլ ոչ թե պատժի:

Գործարքներ, գործարքների տեսակները, բանավոր, գրավոր, վավերացման և գրանցման ենթակա գործարքներ, գործարքների վավերականություն, անվավեր գործարքներ, կեղծ և շինծու գործարք

Գործարքը գնորդի և վաճառողի միջև վերջնական գործարք է, որը ներառում է ապրանքների, ծառայությունների կամ ֆինանսական ակտիվների փոխանակում փողի դիմաց: Տերմինը լայնորեն կիրառվում է կորպորատիվ հաշվապահության մեջ, որտեղ դրա սահմանումը կարող է բարդանալ: Կախված օգտագործվող հաշվապահական մեթոդից՝ հաշվեգրում կամ կանխիկ, ընկերությունը կարող է գործարք գրանցել տարբեր ժամանակներում:

Գործարքները կարող են լինել միակողմանի և երկկողմանի: Միակողմանի գործարքի կատարման համար բավական է, որ մի կողմն արտահայտի իր կամքը: Երկկողմանի կամ բազմակողմանի գործարքի կատարման համար անհրաժեշտ է երկու և ավելի անձանց կամքի արտահայտություն:

Բանավոր գործարքները կնքվում են կամքի բառային արտահայտման ճանապարհով: Այդ դեպքում գործարքի մասնակիցը բառերով ձևակերպում է իր գործարք կնքելու պատրաստակամությունը, նաև դրա կատարման պայմանները: Սակայն ցանկության դեպքում գործարքը կարելի է դարձնել գրավոր:

Գրավոր գործարքը պետք է կնքվի փաստաթուղթ կազմելու միջոցով, որն արտահայտում է գործարքի բովանդակությունը և ստորագրված է գործարք կնքող անձի կամ անձանց, կամ նրանց կողմից պատշաճ ձևով լիազորված անձանց կողմից: Գրավոր ձևով պետք է կնքվեն՝ 1) իրավաբանական անձանց՝ միմյանց միջև և քաղաքացիների հետ գործարքները, 2) քաղաքացիների միջև աշխատավարձի սահմանված նվազագույն չափի քսանապատիկ գումարը գերազանցող, իսկ օրենքով նախատեսված դեպքերում՝ անկախ գումարի չափից գործարքները:

Գործարքի նոտարական վավերացումը կատարվում է գրավոր կնքված գործարքի փաստաթղթի վրա՝ նոտարի վավերացնող մակագրությամբ: Գործարքների նոտարական վավերացումը պարտադիր է՝ 1) օրենքով նշված դեպքերում, 2) կողմերից մեկի պահանջով, թեկուզև օրենքով տվյալ տեսակի գործարքների համար այդ ձևը չի պահանջվում: Նոտարական ձևը չպահպանված գործարքը ոչինչ է:

Բազմաթիվ գործարքներ, եթե նույնիսկ կնքվել են, ուժ չունեն, մինչև գործարքը կամ նրանից բխող իրավունքները չեն ենթարկվել պետական գրանցման: Պետական գրանցման ենթակա են անշարժ գույքի հետ կատարվող գործարքներից բխող իրավունքները, իսկ շարժական գույքի հետ կատարվող գործարքներից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման՝ օրենքով նախատեսված դեպքերում:

Որպեսզի գործարքը համարվի վավերական, այն պետք է համապատասխանի գործարքին օրենքով ներկայացվող պահանջներին: Հակառակ դեպքում գործարքն անվավեր է՝ օրենքին հակասող արատներ ունենալու պատճառով: Անվավեր գործարքը չի առաջացնում իրավական հետևանքներ, քանի որ այդպիսին է կնքելու պահից: Անվավերության դեպքում կողմերից յուրաքանչյուրը պարտավոր է մյուսին վերադարձնել ամբողջ ստացվածը, կամ հատուցել արժեքը դրամով: Որոշ դեպքերի համար սահմաված են նաև այլ անբարենպաստ հետևանքներ:

Կեղծ գործարքը ձևական է և իրավական հետևանքներ չի առաջացնում, ուստի համարվում է անվավեր։
Շինծու գործարքը մեկ այլ գործարք թաքցնելու միջոց է և նույնպես անվավեր է։ Նման դեպքերում իրական գործարքի համար կիրառվում են այն կանոնները, որոնք կողմերը սկզբում իսկապես նախատեսել էին։

Իրավաբանական տերմինների բառարան

Իրավաբանական տերմինների բառարանից դուրս գրել 5 իրավաբանական տերմին։

Ազդող նյութ` պեստիցիդի պատրաստուկային ձևի մեջ առկա կենսաբանորեն ակտիվ բաղադրիչ, որն ապահովում է պեստիցիդի նպատակային օգտագործման արդյունավետությունը:

Պահակակետեր են կոչվում այն ամենը, ինչը ժամապահին է հանձնարարված պահպանելու ու պաշտպանելու համար, ինչպես նաև այն տեղը կամ տեղամասը, որտեղ նա կատարում է իր պարտականությունները:

Ճամբարային բնակատեղիները (համալիրները) հյուրանոցային տնտեսության այն օբյեկտներն են, որտեղ մատուցվում են վրաններով գիշերակացի, սննդի պատրաստման և տրանսպորտի կայանման ծառայություններ:

էլեկտրամոբիլ` էլեկտրաէներգիայի ինքնուրույն աղբյուրից սնուցվող մեկ կամ մի քանի էլեկտրաշարժիչով շարժման մեջ դրվող ավտոմոբիլ:

Ձայնային ճնշում` ձայնային տատանումների հետևանքով (Պա) առաջացող օդի կամ գազի ճնշման փոփոխական բաղադրիչ: