Կենսաբազմազանության կորուստը վերաբերում է որոշակի տարածքում կենսաբանական բազմազանության ցանկացած ասպեկտի կրճատմանը մահվան, ոչնչացման կամ մարդու ձեռքով հեռացման միջոցով:

Անտառահատումների տնտեսական ծախսերը Հայաստանում, ներառյալ ջերմոցային գազերի արտանետումները և էկոհամակարգային ծառայությունների կորուստը, գնահատվում են տարեկան ավելի քան 8 միլիոն դոլար:

Կենսաբազմազանությունը Հայաստանում ներառում է ավելի քան 200 ուտելի բուսատեսակ, 40 ուտելի սնկերի տեսակ, ավելի քան 1000 կերային բույս, 350 տեսակ մեղրատու բույսեր, 350 եթերակիր բույսեր, 120 ներկանյութեր, 100 վիտամիններ արտադրող բույսեր և 60 կաուչուկ արտադրող բույսեր: Բուսական աշխարհի մոտ 3%-ը (123 տեսակ) Հայաստանի տեղական էնդեմիկ է:

Կան անհետացած տեսակներ, և վտանգված են ավելի քան 400 բուսատեսակներ և 150 կենդանատեսակներ:

Հայաստանում կենսաբազմազանության առաջնային վտանգը աճելավայրերի կորուստն ու դեգրադացիան է մարդու գործունեության հետևանքով, ինչպիսիք են ինտենսիվ գյուղատնտեսությունը, անասնաբուծության զարգացումը, ուրբանիզացիան և արդյունաբերական ընդլայնումը, որոնք նույնպես նպաստում են հողի և ջրի աղտոտմանը: Կենսաբազմազանության կորուստն արագացել է վերջին հարյուրամյակի ընթացքում արդյունաբերության և գյուղատնտեսության զարգացման, անտառահատումների և էկոհամակարգերի շահագործման պատճառով: Այս անկման հիմնական գործոնները կապված են մարդու ազդեցության հետ, ներառյալ աճելավայրերի ոչնչացումը, գերշահագործումը, աղտոտվածությունը թափոններից և պարարտանյութերից, գերարածեցումը, ապօրինի անտառահատումները, զբոսաշրջության ընդլայնումը, ինվազիվ տեսակները, կլիմայի փոփոխությունը և ոռոգման վատ համակարգերը, որոնք հանգեցնում են հողի դեգրադացիայի:

Գործողություններ կատարելով այս մտահոգության համար՝ ՄԱԿ-ի Պարենի և գյուղատնտեսության կազմակերպությունը գործնական ցուցադրություն ունեցավ 2024 թվականին՝ կենտրոնանալով անտառների վերականգնման վրա: Այս նախաձեռնությունը զգալի առաջընթաց է հանդիսանում անտառների կայուն կառավարման և կենսաբազմազանության պահպանմանն ուղղված Հայաստանի հանձնառության մեջ: Քայքայված թավուտ անտառների ընտրովի բարելավմամբ՝ դրանք վերածելով ավելի բարձր որակի և կենսունակության անտառների, Հայաստանը կարող է բարձրացնել իր դիմադրողականությունը կլիմայի փոփոխության նկատմամբ, աջակցել կենսաբազմազանությանը և նպաստել գյուղական վայրերում կանաչ աճին:

Աղբյուրներ՝ 1, 2, 3, 4

Հասարակագիտություն 11-Իրավունքի հիմունքներ

Իրավական պատասխանատվության սկզբունքները

Իրավական պատասխանատվության սկզբունքն է օրինականությունը, որն ունի մի քանի կողմ: Դա պատասխանատվությունը վրա է հասնում հակաիրավական արարքների համար: Թե որ արարքներն են համարվում իրավախախտում, պետք է նախատեսված լինի օրենքով: Հակառակ դեպքում արարքն իրավախախտում չէ:

Իրավական պատասխանատվություն կարող է կրել մեղավոր և իրավագործունակ անձ: Ոչ իրավագործունակ անձը այն մարդն է, ով կատարել է հանցանք, սակայն իր հոգեկան վիճակի կամ տարիքի պատճառով չի գիտակցել գործողությունների իմաստը: Իրավական պատասխանատվությունը լրիվ չափով վրա է հասնում 18 տարեկանից: Սակայն որոշ իրավախախտումների համար այն կիրառվում է նաև մինչև չափահաս դառնալը՝ 16, 14 տարեկաններում:

Իրավական պատասխանատվության կիրառումը պետք է լինի հիմնավորված: Գործի հանգամանքները պետք է հաստատվեն ստուգված, հավաստի ապացույցներով:

Իրավական պատասխանատվության կիրառումը պետք է լինի անկողմնակալ: Պատասխանատվության ենթարկելու որոշումը համարվում է անկողմնակալ, եթե այն ընդունվել է օրենքի և հստակ չափանիշների հիման վրա, որոնք կախված չեն կիրառող մարմնի նախընտրություններից։ Բացի այդ, որոշումը պետք է հիմնված լինի իրավակիրառման ընթացքում անաչառորեն բացահայտված փաստերի վրա։

Ամեն մի իրավական պատասխանատվություն պետք է անհատականացվի: Դրա համար օրենսդիրն իրավունքի նորմերում սահմանում է հարաբերական-որոշակի կամ այլընտրանքային սանկցիաներ:

Մեկ իրավախախտման համար կարող է կիրառվել պատասխանատվություն միայն մեկ անգամ: Արգելվում է միևնույն հանցագործության համար կրկնակի դատապարտումը:

Պատասխանատվությունն արդյունավետ է ոչ թե դաճանությամբ ու խստությամբ, այլ անխուսափելիությամբ:

Իրավական պատասխանատվությունը պետք է լինի մարդասիրական: Ոչ մի հանգամանք և իրադրություն չի կարող դառնալ մարդու արժանապատվությունը նսեմացնելու հիմք: Ոչ ոք չպետք է ենթարկվի խոշտանգումնող վերաբերմունքի կամ պատժի:

Երկրաչափական պրոգրեսիայի բանաձև՝

2, 4, 6, 8, 16…

q = b₂/b₁ = 4/2 = 2
b₂ = ⩲√b₁ * b₃
b_n = q * b₁^(n-1)
b₅ = 2 * 2⁴ = 2 * 16 = 32

2. b₂ = ⩲√b₁ * b₃
x = √1 * 9 = √9 = 3

4. b₂ = ⩲√b₁ * b₃
x = √1 * 4 = √4 = 2

6. b₂ = ⩲√b₁ * b₃
x = √2 * 8 = √16 = 8

8. b₂ = ⩲√b₁ * b₃
x = √3 * 27 = √81 = 9

10. b₂ = ⩲√b₁ * b₃
x = √4 * 64 = √256 = 16

102. b₅ = 7
b₁ * b₉ = ?

b5 = b₁ * q⁴
b1 * b9 = b₁ * b₁ * q⁸ = b₁² * q⁸ = (b₁ * q⁴) ² = 7² = 49

104. b₄ = 6
b₁ * b₇ = ?

b4 = b₁ * q³
b₁ * b₇ = b₁ * b₁ * q⁶ = b₁² * q⁶ = (b₁ * q³)² = 6² = 36

106. b₃ = 7
b₁ * b₅ = ?
b₃ = b₁ * q²
b₁ * b₅ = b₁ * b₁ * q⁴ = b₁² * q⁴ = (b₁ * q²)² = 7² = 49

114. q = 4/-4 = -1
b₂ = b₁ * q
-4 = b₁ * (-1)
b₁ = 1 * 4 = 4