Խորհրդային Հայաստանը գոյություն է ունեցել 1920-ից մինչև 1991 թվականը՝ որպես Խորհրդային Միության մի հանրապետություն։ Այդ տարիներին զարգացել են արդյունաբերությունը, գիտությունը, կրթությունը և մշակույթը․ օրինակ՝ կառուցվել են գործարաններ, բացվել նոր դպրոցներ ու համալսարաններ։ Միևնույն ժամանակ, մարդիկ չունեին խոսքի ու քաղաքական ազատություն, եղել են նաև բռնաճնշումներ։ Խորհրդային տարիները Հայաստանի պատմության մեջ թողել են և՛ դրական, և՛ բացասական հետևանքներ։
Խորհրդային Միության մասին կան բավականին շատռ կարծրատիպեր: Ահա դրանցից մի քանիսը.
ՊԱԿ-ի մասին կան բազմաթիվ կարծրատիպեր։ Շատերը այն պատկերացնում են որպես ահռելի, դաժան գաղտնի ոստիկանություն, որը վերահսկում էր մարդկանց ամեն քայլը։ Իրականում ՊԱԿ-ը հիմնականում կենտրոնացած էր պետության անվտանգության վրա, և չնայած որոշ քաղաքական ճնշումներ լինեին, այն ամենուր անկանխատեսելի ու «արյունարբու օրկեր» չէր, ինչպես հաճախ են պատկերացնում։
Բոլոր խորհրդային քաղաքացիները լիովին ինդոկտրինացված էին. Մինչ խորհրդային ռեժիմը խթանում էր քարոզչությունը և պետության կողմից վերահսկվող պատմությունը, շատ քաղաքացիներ կասկածամիտ էին կառավարության նկատմամբ: Կային ստորգետնյա շարժումներ, սամիզդատ (ինքնահրատարակված) գրականություն և մասնավոր քննարկումներ, որոնք արտացոլում էին այլախոհություն և քննադատական միտք։
Խորհրդային քաղաքացիները չունեին տեղաշարժի ազատություն. Չնայած կային էական սահմանափակումներ, հատկապես Ստալինի դարաշրջանում, շատ քաղաքացիներ կարող էին ճանապարհորդել ԽՍՀՄ-ում և նույնիսկ արտասահմանում, մասնավորապես հետագա տարիներին: Սահմանափակումները հաճախ ավելի շատ վերաբերում էին մոնիթորինգին և վերահսկողությանը, քան տեղաշարժի բացարձակ բացակայությանը:
Նանե Խաչատրյան 