Կենսագրություն
Հրանտ Մաթևոսյանը ծնվել է 1935 թ. Լոռու Ահնիձոր գյուղում։ Գյուղը հիմնել են Սանահինի ու Հաղպատի կալվածքներ լքած գյուղացիները, որոնցից մեկը նաև Հրանտի պապն էր։ Նա ընդամենը 15 տարի ապրել է գյուղում, բայց այն միշտ կա նրա գրական աշխարհում՝ որպես Ծմակուտ, գրեթե բոլոր հերոսները ծմակուտցիներ են։ Մանկությունը անցնում է Հայրենական մեծ պատերազմի ու հետպատերազմյան ծանր տարիներին, ընտանիքը աղքատ էր, հայրն՝ Իգնատը, ատաղձագործ ու հողագործ էր, մայրը՝ քաղաքից եկած աղջիկ, ընտանիքը մասնակցում էր գյուղի բոլոր գործերին։
Սովորել է տեղում, հետո Կիրովականի մանկավարժականում, ապա Երևանում՝ աշխատելով միաժամանակ։ 23 տարեկանում սկսում է գրել՝ հայրը կորցնելուց հետո ձին՝ «Ահնիձոր» ակնարկում քննադատում է գյուղի նկատմամբ քաղաքականությունը։ Ակնարկը մեծ արձագանք է գտնում, նրան հեռացնում են ուսումնարանից ու աշխատանքից, բայց մեկ տարի անց նորից տպագրելու հնարավորություն է ստանում՝ նույնիսկ արտասահմանում։
30 տարեկանում մեկնում է Մոսկվա սցենարական դասընթացների, որոնք ավարտելուց հետո լույս է տեսնում «Օգոստոս» ժողովածուն։ Ամուսնանում է Վերժինե Մովսիսյանի հետ, ունենում երկու երեխա՝ Դավիթն ու Շողերը։ Լույս են տեսնում լավագույն ստեղծագործությունները՝ «Ծառերը», «Գոմեշը», «Տերը», որոնք ոմանք կինոյում են վերածվում։
1990-ականներին դառնում է ՀՀ Ազգային ժողովի պատգամավոր և Գրողների միության նախագահ։ Անկախության տարիներին գրում է հրապարակախոսական հոդվածներ։ Մահացել է 2002-ին՝ 67 տարեկանում, թաղված Կոմիտասի պանթեոնում։
Բանաստեղծություն
Մարևոսյանի «Հացը» պատմվածքը պատմում է մի դպրոցական տղայի մասին, ով շատ է սիրում գիրք կարդալ և գերազանցիկ է, բայց աշխատել շատ չէր սիրում։ Մի օր հայրն խնդրում է գնալ ու գտնել կորցրած խոզերին, և տղան, չնայած ծուլությանը, համաձայնվում է։ Անտառում նա նստում է գիրք կարդալ, իսկ շունը հաչում է, ցույց տալով, որ խոզերը մոտ են, բայց տղան ուշադրություն չի դարձնում։ Վերջում վերադառնում է տուն ու ասում, որ չի գտել, իսկ հայրը գոհ է գնահատականներից ու ինքն է գնում խոզերին որոնելու։ Տղան ամաչում է ու սկսում մտածել իր սխալի մասին, ինքն իրեն քննադատելով և հասկանալով, թե ինչ է արել սխալ։
Անտառում և ճանապարհին նրա մտքերը սկսում են փոխվել․ նա հասկանում է, որ ծուլությունը միայն իրեն չի վնասել, այլ նաև հնարավորություն է կորցրել օգնելու ծնողներին։ Տղան նույնիսկ հաց չի ուտում՝ պատժելով իր հոգին ու մտածելով, որ այդ պահին արժանի չէ դրան։ Պատմվածքը ցույց է տալիս, որ մեր ծնողները հոգ են տանում մեզ համար ու ամեն ինչ անում են, որպեսզի մենք լավ սովորենք ու հասնենք հաջողությունների։ Մեր պարտքն է պատրաստակամ ու առանց դժկամության կատարել նրանց փոքրիկ խնդրանքները, ընդունել մեր սխալները և փորձել ուղղվել, քանի որ դա ցույց է տալիս պատասխանատվություն և հասկացողություն նրանց հանդեպ։
Նանե Խաչատրյան 