318, 319,321, 323, 328, 330

318. Զամբյուղում կան կարմիր, դեղին և կանաչ խնձորներ: Զամբյուղից մի խնձոր են հանում: Ի՞նչ ելքեր ունի այդ պատահական փորձը:

1-ով կպակասեն որևէ գույնի խնձորները կամ կվերջանա մի գույնի խնձոր, եթե այն մեկ հատ էր։

319. Քանի՞ ելք ունի այն պատահական փորձը, երբ միաժամանակ նետվում է երկու մետաղադրամ:

Մեկը մյուսից ավելի շուտ կընկնի գետնին կամ նրանք միասին կընկնեն։

321. Հետիոտնը, որը գտնվում է քաղաքից 10 կմ հեռավորության վրա, խճուղով հեռանում է քաղաքից 5 կմ/ժ արագությամբ։ Հետիոտնը քաղաքից ի՞նչ հեռավորության վրա կլինի 2 ժ անց, 4 ժ անց, 6 ժ անց, 8 ժ անց։ Կազմե՛ք հետիոտնի շարժման աղյուսակը և գծե՛ք գրաֆիկը։

323. Տրված թվերը բաժանվում են 9-ի։ Որոշե՛ք, թե ինչ թվանշաններ պիտի գրված լինեն աստղանիշերի տեղում. 352*, 2*87, 11*7, *465։

3528, 2187, 1107, 3465

328. Գետի հոսանքի արագությունը 2 կմ/ժ է։ Նավակը, որի սեփական արագությունը 17 կմ/ժ է, 3 ժ լողացել է գետի հոսանքի ուղղությամբ և 4 ժ՝ հոսանքին հակառակ։ Քանի՞ կիլոմետր է անցել նավակը։

1) (17 + 2) * 3 = 57 կմ

2) (17 – 2) * 4 = 60 կմ

3) 57 + 60 = 117 կմ

                                       310-313(բանավոր), 317, 320,326, 329, 330

317. Քանի՞ ելք ունի խաղոսկրը նետելու պատահական փորձը:

6

320. Ի՞նչն է ավելի շատ՝

ա) 1 տարի՞ն, թե՞ 1 1/2 մլն վայրկյանը,

365 * 24 = 8760

8760 * 60 = 525600

525600 * 60 = 31536000                        1 տարի > 1 1/2 մլն վայրկյան

բ) 1 դա՞րը, թե՞ 1/2 մլրդ վայրկյանը։

31536000 * 100 = 3153 600 000                   1 դար > 1/2 մլրդ վայրկյան

326. Եռանկյան կողմերի երկարությունները համեմատական են 6, 7, 9 թվերին։ Գտե՛ք եռանկյան կողմերի երկարությունները, եթե նրանցից ամենափոքրն ունի 12 սմ երկարություն։

6 — 12

7 — X

1) X = 14

2) 14 * 9 : 7 = 18

329. Արհեստանոցը պիտի 40 օրում պատրաստեր 3200 ծխնի։ Սակայն արհեստանոցը 1 օրում 20 ծխնիով ավելի էր պատրաստում, քան նախատեսված էր։ Ժամկետից քանի՞ օր շուտ կատարվեց պատվերը։

1) 3200 : 40 = 80

2) 80 + 20 = 100

3) 3200 : 100 = 32

4) 40 — 32 = 8

330. Մեքենագրուհին մեքենագրել է գրքի առաջին մասը, որ գրքի 25 %-ն է։ Քանի՞ էջ կա գրքում, եթե նրա առաջին գլխում կա 90 էջ, որ առաջին մասի 75 %-ն է։

90 — 75 %

X — 100 %

1) 90 * 100 : 75 = 120

2) 100 * 120 : 25 = 480

291, 292, 299, 300, 303

291. Դիցուք x-ը և y-ը 6 սմ2 մակերես ունեցող ուղղանկյան հարևան կողմերի երկարություններն են: Այդպիսի շատ ուղղանկյուններ կարող են լինել: Հետևյալ աղյուսակը ցույց է տալիս, թե ինչպես է փոխվում այդպիսի ուղղանկյան կողմերից մեկի երկարությունը (y)` կախված մյուս կողմի երկարությունից (x):

Կառուցե՛ք այս կախման գրաֆիկը:

292. Խանութը կոնֆետ է ստացել, որի 1 կգ-ն արժե 2000 դրամ: Առաջին օրն այդ կոնֆետից վաճառվել է 7 կգ, երկրորդ օրը` 10 կգ, երրորդ օրը` 6 կգ, չորրորդ օրը` 5 կգ: Որոշե՛ք, թե կոնֆետների վաճառքից ի՞նչ գումար է ստացվել առաջին օրը, առաջին երկու օրում, առաջին երեք օրում, չորս օրում: Կազմե՛ք համապատասխան գրաֆիկը:

1) 2000 * 7 = 14000 (դր.) I օր

2) 2000 * 10 = 20000 (դր.) II օր

3) 2000 * 6 = 12000 (դր.) III օր

4) 2000 * 5 = 10000 (դր.) IV օր

5) 14000 + 20000 = 34000 (դր.) I + II օր

6) 34000 + 12000 = 46000 (դր.) I + II + III օր

7) 46000 + 10000 = 56000 (դր.) I + II + III + IV օր

299. Դպրոցի տասներորդդասարանցիներից գերազանցիկ են 15-ը, որ նրանց 20 %-ն է։ Ընդամենը քանի՞ աշակերտ կա տասներորդ դասարաններում։

1) 15 * 100 : 20 = 75 (աշ.)

300. 38-րդ նկարում պատկերված ուղղանկյուններն ունեն հավասար մակերեսներ։ Իրար հավասա՞ր կլինեն արդյոք նրանց ստվերագծված մասերի մակերեսները։

   Այո

303. Երկու թվերի գումարը 81 է, իսկ տարբերությունը՝ 17։ Գտե՛ք այդ թվերը։
     1) 81 – 17 = 64

2) 64 : 2 = 32

3) 32 + 17 = 49

Տնային աշխատանք

286, 288, 294, 295, 298

286. Օդի ջերմաստիճանը չափել են մեկ օրվա ընթացքում։ Չափումների արդյունքները ներկայացված են հետևյալ աղյուսակում.

Կառուցե՛ք օրվա ընթացքում օդի ջերմաստիճանի փոփոխության գրաֆիկը։

288. Գնացքը A կետից մեկնել է C կետը։ Ճանապարհին այն կանգ է առել B կետում։ Այդ ամենը գրաֆիկորեն պատկերված է 36-րդ նկարում։ Գրաֆիկից ելնելով՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա)  Որքա՞ն ժամանակ է գնացքը եղել ճանապարհին։

7 ժամ

բ)  Որքա՞ն ժամանակում է գնացքը հասել B կետը։

2 ժամ

գ)  Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը A կետից ընթացել դեպի B կետը։

120 : 2 = 60 կմ/ժ

դ)  Ի՞նչ արագությամբ է գնացքը B կետից ընթացել դեպի C կետը։

210 – 120 = 90 կմ

90 : 2 = 45 կմ/ժ

ե)  Որքա՞ն է տևել B կետում արած կանգառը։

3 ժամ

294. Աշխարհամասերն ունեն մոտավորապես հետևյալ մակերեսները. Ավստրալիան և Օվկիանիան՝ 9 մլն քառ. կմ, Ասիան՝ 44 մլն քառ. կմ, Անտարկտիդան՝ 14 մլն քառ. կմ, Աֆրիկան՝ 30 մլն քառ. կմ, Եվրոպան՝ 10 մլն քառ. կմ, Ամերիկան՝ 42 մլն քառ. կմ։ Կազմե՛ք սյունակաձև դիագրամ՝ 1 մլն քառ. կմ-ն պատկերելով 2 մմ բարձրությամբ սյունակով։

295. Գրե՛ք երկու համեմատություն, որոնց եզրային անդամների արտադրյալը հավասար է 36-ի։

126>106

298. Ապրանքի գինը նախ իջեցվել է 15 %-ով, ապա՝ ևս 10 %-ով։ Որքա՞ն է դարձել ապրանքի գինը, եթե սկզբնական գինը եղել է 5000 դրամ։

1) 5000 * 15 : 100 = 750

2) 5000 – 750 = 4250

3) 4250 * 10 : 100 = 425

4) 4250 – 425 = 3825

268, 270, 276, 278-ա), 279

268. Կազմե՛ք գծային դիագրամ հետևյալ տվյալներով. Լենա գետի երկարությունը 4400 կմ է, Վոլգայինը՝ 3530 կմ, Դանուբինը՝ 2850 կմ, Յանցզիինը՝ 5800 կմ, Մեկոնգինը՝ 4350 կմ, Նեղոսինը՝ 6670 կմ, Յուքոնինը՝ 3700 կմ։
269. Սյունակաձև դիագրամում ցույց է տրված, թե գյուղի այգիներում քանի տոննա միրգ է հավաքվել ամռան ամիսների ընթացքում։ Ելնելով դիագրամից՝ պատասխանե՛ք հետևյալ հարցերին.

ա) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել օգոստոսին։

5 + 10 + 15 + 35 = 65 տ․

բ) Որքա՞ն բալ է հավաքվել ամռան ընթացքում։

20 + 40 + 15 = 75 տ․

գ) Ընդամենը որքա՞ն միրգ է հավաքվել ամռան ընթացքում։

5 + 10 + 10 + 15 + 20 + 20 + 25 + 30 + 30 + 35 + 40 + 40 = 280 տ․

դ) Ամենաշատը ո՞ր ամսին է միրգ հավաքվել։

Հուլիսին – 20 + 25 + 30 + 40 = 115 տ․

276. Գտե՛ք բոլոր միանիշ թվերի ամենափոքր ընդհանուր բազմապատիկը։

1

278. Կատարե՛ք գործողությունները.

ա) 3 * ( 24 – 19 4/25 ) + ( ½ — 3 417/1000 : 17 ) * 4 = 3929/250

1) 24 – 19 4/25 = 24/1 – 479/25 = 600/25 – 479/25 = 121/25

2) 3 417/1000 : 17 = 3417/1000 * 1/17 = 201/1000

3) ½ — 201/1000 = 500 – 201/1000 = 299/1000

4) 3 * 121/25 = 363/25

5) 299/1000 * 4 = 299/250

6) 363/25 + 299/250 = 3630 + 299/250 = 3929/250

279. Մի քաղաքից մյուսը հասնելու համար մեքենան ծախսել է 30 լ բենզին, իսկ մոտոցիկլետը՝ 10 1/2 լ։ Քանի՞ տոկոսով է մոտոցիկլետի ծախսած բենզինը պակաս մեքենայի ծախսածից։

1) 30 – 10 ½ = 29 2/2 – 10 ½ = 19 ½ լ․

2) 19 ½ * 100 : 30 = 1950 : 30 = 65 %

262. Բետոնը ցեմենտի, ավազի և խճի խառնուրդ է։ Ցեմենտը բետոնի 1/7 մասն է, ավազը՝ 2/7-ը, իսկ խիճը՝ 4/7-ը։ Բետոնի բաղադրիչների համար կազմե՛ք շրջանաձև դիագրամ

264. Վաճառքի համար ստացան երեք գույնի մեքենաներ։ Դրանց 25 %-ը սպիտակ են, 45 %-ը՝ դարչնագույն, մնացածները՝ մոխրագույն։ Հետևյալ շրջանաձև դիագրամներից ո՞րն է համապատասխանում այդ տվյալներին.

գ)

272. Մեքենայի բաքի տարողությունը 80 լ է: Քանի՞ լիտր բենզին կա բաքում, եթե լցրել են նրա 45 %-ը:

80 * 45 : 100 = 36

275. Գրե՛ք որևէ եռանիշ թիվ, որը 4, 5 և 3 թվերի բազմապատիկ է։

420

                                                     ^{246, 247, 253, 254, 255}                                                           

246. ^{Տետրի մեջ արտագծե՛ք 19-­րդ նկարը և տարե՛ք p ուղիղը, որի նկատմամբ A և B կետերը համաչափ են։} 
247. ^{Դասարանում կա 25 աշակերտ։ Կիսամյակի ընթացքում նրանցից 7­ը դասերից ուշացել են 14­ական անգամ, 6­ը` 7­ական անգամ, իսկ մնացած աշակերտների մասին հայտնի է, որ նրանց ուշացումների քանակները նույնն են։ Քանի՞ անգամ է դասերից ուշացել նրանցից յուրաքանչյուրը, եթե դասարանի բոլոր աշակերտների ուշացումների միջին քանակը 8 է։}

^{1) 25 – ( 7 + 6 ) = 12 աշ․}

^{2) 8 = x/25               x = 8 * 25 = 200 ուշ․}

^{3) 200 – (7 * 14 + 6 * 7) = 200 – (98 + 42) = 200 – 140 = 60 ուշ․}

^{4) 60 : 12 = 5 ուշ․}

253. ^{Վերցված է մի բնական թիվ։ Եթե նրան գումարենք 15 և ստացված գումարը բազմապատկենք 4­ով, ապա կստացվի 80։ Ո՞րն է այդ թիվը։}

^{X + 15 = 80 : 4 = 20}

^{X = 20 – 15 = 5}

254. ^{Լուծե՛ք թվաբանական խաչբառը. Ուղղաձիգ. Ա. Տասնչորս 2­ների արտադ րյալը։ Բ. Միլիոնի 1%­ը։ գ. Երեք տարբեր թվանշաննե րով գրի առնվող ամենափոքր հնգանիշ թիվը։ Հորիզոնական. Ա. Նույն թվանշանով գրի առնվող թիվ։ դ. Թիվ, որը 27691-­ից մեծ է այնքանով, որքանով փոքր է 32329-­ից։ Ե. Թիվ, որը հա րաբերում է 5129-­ին այնպես, ինչպես 184-­ը՝ 23-­ին։}
255. ^{6 3/7, 15 2/3, 27  3/8 խառը թվերը ներկայացրե՛ք բնական թվի և կանոնավոր կոտորակի տարբերության տեսքով։}

^{1) 7 – 4/7 = 6 3/7}

^{2) 16 – 1/3 = 15 2/3}

^{3) 30 – 21/8 = 27 3/8}

                                         213, 215, 217, 221, 222

213. Ինչի՞ է հավասար գծագրի մասշտաբը, եթե նրանում գծված պատկերները իրականներից մեծ են 7 անգամ։

Լուծում

1 : 7

215. Տեղանքում 625 մ երկարություն ունեցող հատվածին հատակագծում համապատասխանող հատվածի երկարությունը 5 սմ է։ Որքա՞ն է երկու կետերի հեռավորությունը տեղանքում, եթե հատակագծում համապատասխան կետերի հեռավորությունը 10 սմ:

• X = 625 * 10/5 = 625 * 2 = 1250 (մ)

217. Մանրակի լայնությունը 1 ։ 5 մասշտաբով գծագրում 8 սմ է։ Որքա՞ն կլինի այդ մանրակի լայնությունը 1 ։ 4 մասշտաբով գծագրում։

1) 8 * 5 = 40 (սմ)

2) 40 * ¼ = 10 (սմ)

221. Դպրոցում կա 480 աշակերտ։ Նրանց 35 %­ը մասնակցել է մարզական մրցումներին։ Աղջիկները մրցումների մասնակիցների 25 %­ն են։ Քանի՞ աղջիկ է մասնակցել մրցումներին։

1) 480 * 35 : 100 = 168 (աշ․)

2) 168 * 25 : 100 = 42 (աղջ․)

222. Ժամացույցի րոպեի սլաքը 1 ժամում պտտվում է 360^◦ — ով։ Քանի՞ աստիճանով կպտտվի րոպեի սլաքը 5 րոպեում, 10 րոպեում, 15 րոպեում, 20 րոպեում։ Կազմե՛ք անցած ժամանակի և րոպեի սլաքի պտտվելու անկյան մեծության միջև կախման աղյուսակը։ Ինչպիսի՞ կախում ստացվեց։

1) 360 * 5 : 60 = 30

2) 360 * 10 : 60 = 60

3) 360 * 15 : 60 = 90

4) 360 * 20 : 60 = 120

204, 205-ա), է), 208-ա), դ),զ), 210, 218 -ա)

204. Քարտեզի վրա, որի մասշտաբը 1 ։ 10000000 է, Երևանի և Թբիլիսիի հեռավորությունը 1 4/5 սմ է։ Որքա՞ն է Երևանի և Թբիլիսիի իրական հեռավորությունը։

Լուծում

1) 9 * 5 * 10000000 = 180000000

180000000 = 180

205. Հողակտորի հատակագծի մասշտաբը 1 ։ 5000 է։ Ինչքա՞ն կլինի հողա կտորում երկու կետերի հեռավորությունը, եթե համապատասխան կետերի հեռավորությունը հատակագծում հավասար է`

ա) 3 սմ-ի = 5000 * 3 = 15000(cm) = 150(m)

է) 14 2/5 սմ-ի = 14 2/5 * 5000 = 72/5 * 5000 = 720(m)

208. Քարտեզի վրա հատվածն ունի 8 սմ երկարություն։ Գտե՛ք քարտեզի մասշտաբը, եթե այդ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է մի հատված, որի երկարությունը հավասար է`

ա) 8 կմ — ի = 8 : 800000 = 1 : 100000

դ) 128 կմ — ­ի = 8 : 1280000 = 1 : 1600000

210. Քարտեզի վրա եղած 5 2/5սմ երկարությամբ հատվածին տեղանքում համապատասխանում է 27 կմ երկարությամբ հատված։ Որքա՞ն է քարտեզի մասշտաբը.

27 * 100000 = 2700000

2700000 : 27/5 = 500000

1 : 500000

187. Ճանապարհներին վթարների քանակը տարեկան 1500­ից նվազել է մինչև 1200։ Քանի՞ տոկոսով է նվազել վթարների քանակը։

1) 1500 – 1200 = 300                                                                      Լուծում

2) 300 * 100 : 1500 = 20%                                                        Պատ՝․ 20։

189. Տրված են երկու թվեր։ Նրանցից ո՞րն է ավելի մեծ և որքանո՞վ է մեծ, եթե առաջին թվի 6 %­ը հավասար է 18­ի, իսկ երկրորդ թվի 8 %­ը՝ 16­ի։

1) 100 * 18 : 6 = 300                                                                Լուծում

2) 100 * 16 : 8 = 200

3) 300 – 200 = 100                                                                          Պատ՝․առաջինը, 100 – ով մեծ։

191. Հիմնարկի մի բաժնում կա 5 աշխատակից։ Բաժնի վարիչը 56 տարեկան է, նրա տեղակալը` 52 տարեկան։ Մյուս աշխատակիցների տարիքներն են` 60, 27 և 25։ Որքա՞ն է բաժնի աշխատակիցների միջին տարիքը։

Լուծում

• 56 + 52 + 60 + 27 + 25 = 220
• 220 : 5 = 44 Պատ՝․44:

198. Ունենք 1 սմ երկարությամբ 42 ձողիկ։ Հնարավո՞ր է արդյոք այդ ձողիկներով կազմել 11 սմ կողմով քառակուսի կամ 12 սմ և 9 սմ կողմերով ուղղանկյուն։

199. Եթե 8 միանման ավտոբուսներից յուրաքանչյուրում ավելացվի 16 տեղ, ապա բոլոր ավտոբուսներում կտեղավորվի 496 մարդ: Քանի՞ տեղ կա յուրաքանչյուր ավտոբուսում:

1) 8 * 16 = 128                                                                      Լուծում

2) 496 – 128 = 368

3) 368 : 8 = 46                                                              Պատ՝․ 46։

200. Գտե՛ք այն թիվը, որը աստղանիշի փոխարեն տեղադրելու դեպքում կստացվի ճիշտ հավասարություն.

ա) * + 5 3/8 = 16 ½

16 ½ — 5 3/8 = 11 4 – 3 / 8 = 11 1/8

բ) * + 9 6/7 – 1 3/14 = 12 25/28

12 25/28 + 1 3/14 = 13 25 + 6 / 28 = 13 31/28

13 31/28 – 9 6/7 = 4 31 – 24 / 28 = 4 7/28 = 4 1/4

գ) */4 + 3/8 = 7 5/16 – 5 7/24

7 5/16 – 5 7/24 = 117/16 – 127/24 = 351 – 254 /48 = 97/48

97/48 x 4/1 = 97/12 = 8 1/12

դ) 2 x * — 4/5 = 2 3/25 – 1 7/15

2 3/25 – 1 7/15 = 53/25 – 22/15 = 159 – 110 / 75 = 49/75

49/75 + 4/5 = 49 + 60 / 75 = 109/ 75

109/29 : 2 = 109/75 x ½ = 109/150