Ատոմա-մոլեկուլային տեսության ստեղծման պատմությունը

Ատոմա-մոլեկուլային տեսության ստեղծման պատմությունը նյութերը
Նպատակը`

  • ուսումնասիրել տեսության ստեղծման պատմությունը
  • ,,Ատոմ,, ,,մոլեկուլ.. տերմինների նշանակությունը
  • Ատոմա-մոլեկուլային տեսության նշանակությունը քիմիական երևույթների բացատրման համար 
  • ուսումնասիրել այն գիտնականների կյանքը և գործունեությունը,որոնք ստեղծել են այս տեսությունը                                                                                                                       Ընթացքը
  • սովորողները պատրաստում և ներկայցում են նյութերը կայքում և բլոգներում:
  • ընթացքը մեկ ամիս

1800-ական թվականների սկզբին  Ջոն Դալթոնը ատոմի գաղափարի միջոցով է բացատրել այն, որ տարրերը միշտ փոխազդում են փոքր ամբողջ թվերի հարաբերությամբ։՚ Օրինակ՝ գոյություն ունի երկու անագի օքսիդ. մեկը՝ 88.1% անագ, 11.9% թթվածին, երկրորդը՝ 78.7% անագ, 21.3% թթվածին: Սա նշանակում է, որ 100 գրամ անագը միայն կարող է միանալ 13.5 կամ 27 գրամ թթվածնի հետ։ 13.5-ը և 27-ը կազմում եմ 1:2 հարաբերություն: «Մոլեկուլ» բառը առաջացել է  լատիներեն “moles” բառից, որը նշանակում է չափազանց փոքր զանգված: «Ատոմ» բառը թարգմանվում է հունարենից անբաժանելի։ Ջոն Դալթոն ( 6 սեպտեմբերի 1766. Իգլսֆիլդ, Անգլիա — 27, 1844, Մանչեսթեր), քիմիկոս և ֆիզիկոս։ Լոնդոնի թագավորական ընկերության անդամ (1822 թ.)։
Ուսումնասիրել է գազերի խառնուրդների հատկությունները, հայտնաբերել գազերի պարցիալ ճնշումների օրենքը (1801 թ.) և գազերի լուծելիության կախումը պարցիալ ճնշումից (1803 թ.)։

Քիմիա Դաս 15 Պարբերական համակարգից արտագրություն

Դասարանում` Պարբերական համակարգից արտագրել H,A,R,M,S,C,O-ով սկսվող բոլոր տարրերը,գրել նրանց հայկական անվանումները::

H

Ջրածին (H)

Հելիում (He)

Հասիում (Hs)

Հորմիում (Ho)

Սնդիկ (Hg)

Հաֆնիում (Hf)

A

Արգոն (Ar)

Ալյումին (Al)

Արսեն (As)

Արծաթ (Ag)

Ոսկի (Au)

Աստատ (At)

Ակտինիում (Ac)

Ամերիցիում (Am)

R

Ռուբիդիում (Rb)

Ռութենիում (Ru)

Ռոդիում (Rh)

Ռենիում (Re)

Ռադիում (Ra)

Ռեզեֆորդիում (Rf)

Ռադոն (Rn)

M

Մագնեզիում (Mg)

Մանգան (Mn)

Մոլիբդեն (Mo)

Մայտներիում (Mt)

Մենդելեվիում (Md)

S

Սիլիցիում (Si)

Ծծումբ (S)

Սկանդիում (Sc)

Սելեն (Se)

Ստրոնցիում (Sr)

Անագ (Sn)

Ծարիր (Sb)

Սամարիում (Sm)

Սիբորգիում (Sg)

C

Ածխածին (C)

Քլոր (Cl)

Կալցիում (Ca)

Քրոմ (Cr)

Պղինձ (Cu)

Կադմիում (Cd)

Ցեզիում (Cs)

Ցերիում (Ce)

Կյուրիում (Cm)

Կալիֆորնիում (Cf)

N

Ազոտ (N)

Նատրիում (Na)

Նեոն (Ne)

Նիկել (Ni)

Նիոբիում (Nb)

Նեոդիում (Nd)

Նոբելիում (No)

O

Թթվածին (O)

Oսմիում (Os)

Օգանեզիում (Og)

P

Ֆոսֆոր (P)

Պալադիում (Pd)

Պլատին (Pt)

Պոլոնիում (Po)

Կապար (Pb)

Պրազեոդիմ (Pr)

Պրոմեթիում (Pm)

Պրոտակտինիում (Pa)

Պլուտոնիում (Pu)

F

Ֆտոր (F)

Երկաթ (Fe)

Ֆրանսիում (Fr)

Ֆերմիում (Fm)

Ֆլեորիում (Fl)

Քիմիա Դաս 15

Դաս 15

Քիմիական տարրերի նշաններ

Անվանումներ                                                             Նշաններ

ԹթվածինO
ՋրածինH
ԱզոտN
ԱծխածինC
ՖոսֆորP
ՖտորF
ՅոդJ
ԿալիումK
ԲրոմBr
ՍիլիցիումSi
ՆատրիումNa
ԿալցիումCa
ԲարիումBa
ԱլյումինAl
ԵրկաթFe
ԾծումբS
ՊղինձCu
ՈսկիAu
ՔլորCl
ՄագնեզիումMg
ԱրծաթAg
ՄանգանMn
ՑինկZn
ԿապարPb
ՍնդիկHg

Ատոմ,մոլեկուլ․ Պարզ և բարդ նյութեր

Ատոմը դա՝

1. Նյութի փոքրգույն մասնիկն է

2. Ֆիզիկական երևույթների ժամանակ և ատոմները և մոլեկուլները պահպանվում են, իսկ քիմիական երևույթների ժամանակ մոլեկուլները քայքայվում են, իսկ ատոմները պահպանվում են

3. Ատոմները և երևույթները գտնվում են անընդհատ շարժման

4. Ատոմ բառը թարգմանվում է հունարենից “անբաժանելի”

5. Ատոմի միջուկը կազմված է դրական պրոտոն, չեզոք նեյտրոն և էլեկտրոններից, որոնք պտտվում են միջուկի շուրջը

6. Ատոմը չեզոք է, որովհետև պրոտոնների և էլեկտրոնների թիվը հավասար է

7. Տարրը դա որոշակի ատոմների տեսակ է

8. Պարզ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են մեկ տարրի ատոմներից

9. Բարդ են կոչվում այն նյութերը, որոնք կազմված են երկու կամ ավելի տարրի ատոմներից

Քիմիա Դաս 10

Հարցեր և վարժություններ

1. Ո՞ր նյութերի խառնուրդներն են համասեռ.

ա) կավճի ու ջրի, բ) սպիրտի և ջրի (օղի), գ) յուղի և ջրի, դ) յուղի և բենզինի:

2. Լրացրե՛ք բաց թողած բառերը. «Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն…………………., բնորոշ ……………………, ուստիև օժտված են խիստ որոշակիհատկություններով»:

«Մաքուր են այն նյութերը, որոնք ունեն հաստատուն բաղադրություն, բնորոշ կառուցվածքով, ուստիև օժտված են խիստ որոշակի հատկություններով»:

3. Ո՞ր խառնուրդները կարելի է բաժանել թորումով.

ա) սպիրտ և ջուր բ) կավիճ և ջուր գ) կերակրի աղ և ջուր դ) բենզին

4. Ավազը խառնվել է փայտի թեփի հետ: Առաջարկե՛ք եղանակ, որի միջոցով հնարավոր է այդ խառնուրդի բաղադրամասերն առանձնացնել:

Խառնուրդը կարելի է մաղով անցկացնել։ Ավազը կանցնի մանր անցքերով, իսկ մաղի վրա կմնա փայտի թեփը։

5. Գեղամա լճի ջուրը թափանցիկ է, բայց լուծված աղեր է պարունակում: Ի՞նչ եղանակ կառաջարկեք՝ այդ ջրից մաքուր նյութ ստանալու համար:

Ջուրը պետք է եռացնել և այն կգոլորշիանա, իսկ աղը կնստի պատերին։

6. Դեբեդ գետի ջուրը հաճախ պղտոր է: Պատճառը ջրի մեջ կախված կավի մասնիկներն են: Ի՞նչ եղանակ կառաջարկեիք՝ մաքուր ջուր ստանալու համար:

Գետի ջուրը պետք է ֆիլտրել։ Այդ ժամանակ կավի մասնիկները կառանձնանան ջրից և ջուրը մաքուր կդառնա։

7. Հայրիկը պատահաբար բենզինը լցրել է ջրի վրա: Օգնե՛ք հայրիկին բաժանել այդ խառնուրդը:

Քանի որ բենզինը ավելի թեթևէ ջրից, այն կբարձրանա ջրի մակերեսին և կարելի է հեռացնել այն։

8.Որպեսզի Մոխրոտիկը չմասնակցի պարահանդեսին .խորթ մայրը հանձնարել է նրան մաքրել մի խառնուրդ, որը կազմված է փայտի խառտուկներից, փոքր երկաթի մեխերից, շաքարի և գետի ավազից և դասավորել տուփի մեջ: Մոխրոտիկը շատ արագ մաքրեց խառնուրդը և հասցրեց մասնակցել պարահանդեսին: Բացատրեք ինչպես Մոխրոտիկը արագ կատարեց խորթ մոր առաջադրանքը:

Սկզբում նա կհանի երկաթյա մեխերը, քանի որ նրանք պինդ վիճակում էին։ Հաջորդը նա լցնում է ջուր և շաքարը լուծվում է և հեռանում։ Հետո նա մաղով ավազը առանձնացնում է խառնուրդից և վերջում մնում է թեփ։ Այսպես նա առանձնացրեց խառնուրդի մասերը։

Երևույթները լաբորատորիայում

ԱՌԱՋԻՆ ՓՈՐՁ Չոր սպիրտ և կալցիումի գլյուկոնատ

ԵՐԿՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Ամոնյումի բիքրոմատի քայքայում

ԵՐՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Մագնեզիումի այրումը

ՉՈՐՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Մոմի հալումը և սառեցումը ջրի միջոցով

ՀԻՆԳԵՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Սոդայի լուծույթի և աղաթթվի փոխազդեցությունը (գազի անջատում)

ՎԵՑԵՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Պղնձարջասպի և նատրիումի հիդրօքսիդի փոխազդեցությունը (նստվածքի առաջացում)

ՅՈԹԵՐՈՐԴ ՓՈՐՁ Ապակու ծռվելը տաքացնելիս