Բլեզ Պասկալ

Պասկալ Բլեզ (1623-1662)

Բլեզ Պասկալը ծնվել է Ֆրանսիայում, Կլերմոն քաղաքում, իրավաբանի ընտանիքում:
Պասկալը ստեղծել էր Պասկալի օրենքը, որում ասվում է՝ հեղուկի կամ գազի վրա գործադրվող ճնշումը առանց փոփոխության հաղորդվում է հեղուկի կամ գազի ծավալի յուրաքանչյուր կետին։ Նաև Բլեզ Պասկալի անունով կոչել են ամբողջ թիվը մեկ այլ ամբողջ թվի վրա բաժանելու հաշվման ձևը, որը կոչվում է Պասկալի եռանկյուն: Բլեզ Պասկալի պատվին իր անունն է ստացել նաև (4500) Պասկալ աստերոիդը։
Ծնվել է 1623թ հունիսի 19-ին: Մահացել է 1662 թ. օգոստոսի 19-ին։
Նա եղել է ֆրանսիացի մաթեմատիկոս, ֆիզիկոս, փիլիսոփա և գրող։
Ունեցել է երկու քույր՝ Ժակլին և Ժիլբերտա անուններով։
1658 թվականից սկսած Պասկալի առողջությունը կտրուկ վատանում է։ Իր ամբողջ կյանքի ընթացքում Պասկալն ունեցել է մի շարք հիվանդություններ՝ ուղեղի քաղցկեղ, աղիքային տուբերկուլյոզ, ռևմատիզմ։ Այդպես 1662թ. նրա առողջությունը կտրուկ վատանում է, և 39 տարեկան հասակում մահանում է:

Գազի ճնշումը

Փորձ 1

Որպեսզի համոզվենք, որ գազում ճնշում կա, կատարեցինք հետևյալ փորձը:

Նպատակ՝ համոզվենք, որ գազում ճնշում կա

Անհրաժեշտ սարքերն էին՝ օդահան պոմպ, զանգ, չփքված փուչիկ:

Աշխատանքի ընթացքը՝ թելով կապում ենք չփքված փուչիկի բերանը և այն դնում ենք զանգի տակ: Օդահան պոմպով զանգի տակից հանում ենք օդը: Տեսանք որ որքան օդը պակասում էր զանգի տակից, այդքանել փուչիկը ինքնուրույն սկսեց փչվել և ի վերջո ընդունեց գնդի ձև:
Նրա գնդաձև ուռչելը վկայում է այն մասին, որ մոլեկուլների բոլոր հարվածների թիվը միջին հաշվով նույնն են
Երբ ծորակը բացեցինք օդը ներս լցվեց, փուչիկը վերադարձավ իր նախնական տեսքին:

Այս փորձը ցույց է տալիս, որ գազում ճնշում կա:

Սղմեք նկարին, որպեսզի այն լրիվ տեսնեք։

Փորձ 2

Նպատակը՝ փորձի միջոցով համոզվել, թե ինչպես է փոփոխվում գազի ճնշումը, գազի զանգվածից կախված:

Անհրաժեշտ սարքեր՝ օդամղիչ պոմպ, որը ռետինե խողովակով ամրացված է փորձանոթին: Այն փակված է ռետինե խցանով:

Փորձի ընթացքը՝ որպեսզի համոզվենք, թե ինչպես է փոփոխվում գազի ճնշումը կախված նրա զանգվածի փոփոխությունից, դրա համար պետք է չփոփոխենք ջերմաստիճանը և ծավալը: Այնուհետև օդամղիչ պոմպի միջոցով օդ եմ մղում փորձանոթի մեջ (մեծացնում եմ անոթի մեջ եղած օդի զանգվածը): Տեսնում ենք, որ փորձանոթի խցանը դուրս թռավ:

Եզրակացություն՝ փորձից հասկացա, որ երբ գազի ծավալը և ջերմաստիճանը նույնն ենք թողնում, որքան մեծացրեցինք զանգվածը, ճնշումը այնքան մեծացավ, որ խցանը դուրս թռավ:

Փորձ 3

Նպատակը՝ այս փորձով ուզում եմ համոզվել, թե գազի ճնշումը ինչպես է փոփոխվում ծավալի փոփոխությունից կախված:

Անհրաժեշտ սարքեր և նյութեր՝ մղոցով գլան, որը հանգիստ շարժվում է գլանի մեջ, փուչիկի բարակ թաղանթ և թել:

Փորձի ընթացքը՝ համոզվելու համար, թե գազի ճնշումը ինչպես է փոփոխվում ծավալի փոփոխությունից կախված, պետք է չփոփոխեմ ջերմաստիճանը և զանգվածը: Այդպես էլ արեցի՝ վերցրեցի մղոցով գլանը, որի բերանը կապված էր բարակ թաղանթով և սկսեցի մղոցը:

Եզրակացություն` այս փորձով ես հասկացա, որ եթե ծավալը փոխենք, ներսից մոլեկուլների հարվածների թիվը կմեծանա կամ կփոքրանա։

Գ.Մխիթարյանի «Գիտելիքների ստուգման առաջադրանքներ մաս I» -ից էջ51 -ից մինչև էջ54 -ը

Տարբերակ 1

I. Պատ.՛ 2:

II. Պատ.՛ 2:

III. Պատ.՛ 2:

IV. Պատ.՛ 1:

V. 54*1000=54 000Ն
54 000Ն:40 000Ն=1,35մ2
Պատ.՛ 2:

Տարբերակ 2

I. 60 000:1,5=40 000Պա
Պատ.՛ 4:

II. Պատ.՛ 3:

III. Պատ.՛ 3:

IV. Պատ.՛ 2:

V. 1,2*0,8=0,96մ2
0,96*480=460,8Պա= ≈460Պա
Պատ.՛ 2:

Տարբերակ 3

I. Պատ.՛ 2:

II. Պատ.՛ 3:

III. Պատ.՛ 2:

IV. Պատ.՛ 3:

V. S=60մ2 F=pS
p=80Պա F=80Պա * 60մ2 =4800Ն
__________________________________
F-?
Պատ.՛ 4:

Տարբերակ 4

I. P=14000Ն p=F/S=P/S
S=2մ2 p=14000/2=7000Պա
————————————————
p=?
Պատ.՛ 1:

II. Պատ.՛ 1:

III. Պատ.՛ 5:

IV. Պատ.՛ 3:

V. P=0,96կՆ=960Ն p=F/S
S=0,2մ2 p=960Ն/0,2մ2=4800Պա
_____________________________________________
p-?
Պատ.՛ 4:

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:Գազի ճնշում

13․09-17․09

Թեման.Ճնշման ուժ և ճնշում:Գազի ճնշում

Դասարանում քննարկվող հարցեր․

1.Որ ֆիզիկական մեծությունն է կոչվում ճնշում:

Այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մակերևույթին ուղղահայաց ազդող ուժի հարաբերությանը այդ մակերևույթի մակերեսին, կոչվում է ճնշում:

2.Գրել ճնշումը սահմանող բանաձևը:

P=F/S

3.Որոնք են ճնշման միավորները

Պա, կՊա, ՄՊա

Սովորել Է.Ղազարյանի դասագրքից՝ էջ 102-ից,մինչև էջ  105-ը: