Watch the video, Traditional Skills, and do the exercises 3,4, on slide 85
Navigate Review slide 86, ex-es 1a, 2, 3a,b,4, 5a, 6a

3. Which of these are mentioned?

a. China’s population
b. China’s shift from rural to urban society
c. the invention of paper
d. traditional paper-making methods
e. other Chinese invntions
f. modern paper-manufacturing methods

4. Complete the summary with words from the box.

Over the last 35 years, China has changed from a rural society to one of the world’s most technologically advanced societies, producing 90% of the world’s computers. However, China is also responsible for the invention of paper. In Shiqiao village, paper is still made using traditional techniques. For example, tree branches are cut down by hand, bark removed and washed in a local river. Next, there are a number of long, painstaking processes. The final product is a beautiful paper, thicker than mass-produced paper, with a texture similar to fabric. It is used to make products such as notebooks and landerns. It is expensive but made to last for a long time.

1a. Read the article and replace who and which with that where possible.

Technology myths and truths

1. The most economical speed at which you can drive your car is 89 kilometres per hour.
2. The metal detectors that you walk through at airports can damage electronic devices like laptops.
3. Some of the fires that have occurred at petrol stations have been caused by the electromagnetic radiation that comes from mobile phones.
4. Aeroplane passengers who don’t switch off their electronic devices during take-off and landing are putting lives at risk.
5. A phone battery lasts longer if you close all apps that are open.
6. Fibre-optic broadband, which is made of thin glass or plastic fibres, works faster than ordinary broadband.

2. Complete the questions with the present or past participle form of the verbs in brackets.

Can you think of…

1. a word beginning with arr-?
2. a device invented in the 21st century?
3. a vegetable introduced to Europe from South America in the Columbian Exchange?
4. an adjective used to describe a person who refuses to change their opinion or attitude?
5. a word meaning ‘new’?

3a. Which word does not collocate with the word in bold?

1. remote
2. protect
3. install
4. access

b. Complete the questions.

1. Do you like to keep up to date with the latest technology?
2. What have been the biggest achievements in technology in your field of work or study?
3. Have you ever experienced an online security issue, e.g. a hacked email or bank account?

4. Match the words to make adjectives to describe people.

1. open — b.minded
2. well — a. informed
3. tech — d. savvy
4. self — c. confident
5. easy — e. going

5a. Complete the phrases in the sentences with the correct prepositions.

1. I only recently became aware of ..
2. I try not to get involved in..
3. It’s important not to be too dependent on..
4. I’m not very sympathetic towards..
5. Italy is often associated with..

6a. Put the words in the right order.

1. It was a bit violent for my liking.
2. What I particularly liked were the costumes.
3. It was well worth seeing.
4. I wasn’t that impressed by it.
5. It didn’t live up to my expectations.

Հասարակագիտություն 11

Քաղաքացիական իրավունք

Քաղաքացիական իրավունքը, որը նաև հայտնի է որպես մասնավոր իրավունք, կարգավորում է ֆիզիկական անձանց, ձեռնարկությունների կամ այլ մասնավոր անձանց միջև վեճերը: Ի տարբերություն հանրային կամ քրեական իրավունքի, որը ներառում է պետությունը, քաղաքացիական իրավունքը վերաբերում է անձնական և ֆինանսական հարցերին, ինչպիսիք են պայմանագրերը, գույքի սեփականությունը, ժառանգությունը, ընտանեկան իրավունքը և անձնական վնասի պահանջները: Դրա նպատակն է լուծել հակամարտությունները և ապահովել իրավական պաշտպանության միջոցներ, հաճախ փոխհատուցման կամ կոնկրետ գործողությունների տեսքով, այլ ոչ թե պատժի:

Գործարքներ, գործարքների տեսակները, բանավոր, գրավոր, վավերացման և գրանցման ենթակա գործարքներ, գործարքների վավերականություն, անվավեր գործարքներ, կեղծ և շինծու գործարք

Գործարքը գնորդի և վաճառողի միջև վերջնական գործարք է, որը ներառում է ապրանքների, ծառայությունների կամ ֆինանսական ակտիվների փոխանակում փողի դիմաց: Տերմինը լայնորեն կիրառվում է կորպորատիվ հաշվապահության մեջ, որտեղ դրա սահմանումը կարող է բարդանալ: Կախված օգտագործվող հաշվապահական մեթոդից՝ հաշվեգրում կամ կանխիկ, ընկերությունը կարող է գործարք գրանցել տարբեր ժամանակներում:

Գործարքները կարող են լինել միակողմանի և երկկողմանի: Միակողմանի գործարքի կատարման համար բավական է, որ մի կողմն արտահայտի իր կամքը: Երկկողմանի կամ բազմակողմանի գործարքի կատարման համար անհրաժեշտ է երկու և ավելի անձանց կամքի արտահայտություն:

Բանավոր գործարքները կնքվում են կամքի բառային արտահայտման ճանապարհով: Այդ դեպքում գործարքի մասնակիցը բառերով ձևակերպում է իր գործարք կնքելու պատրաստակամությունը, նաև դրա կատարման պայմանները: Սակայն ցանկության դեպքում գործարքը կարելի է դարձնել գրավոր:

Գրավոր գործարքը պետք է կնքվի փաստաթուղթ կազմելու միջոցով, որն արտահայտում է գործարքի բովանդակությունը և ստորագրված է գործարք կնքող անձի կամ անձանց, կամ նրանց կողմից պատշաճ ձևով լիազորված անձանց կողմից: Գրավոր ձևով պետք է կնքվեն՝ 1) իրավաբանական անձանց՝ միմյանց միջև և քաղաքացիների հետ գործարքները, 2) քաղաքացիների միջև աշխատավարձի սահմանված նվազագույն չափի քսանապատիկ գումարը գերազանցող, իսկ օրենքով նախատեսված դեպքերում՝ անկախ գումարի չափից գործարքները:

Գործարքի նոտարական վավերացումը կատարվում է գրավոր կնքված գործարքի փաստաթղթի վրա՝ նոտարի վավերացնող մակագրությամբ: Գործարքների նոտարական վավերացումը պարտադիր է՝ 1) օրենքով նշված դեպքերում, 2) կողմերից մեկի պահանջով, թեկուզև օրենքով տվյալ տեսակի գործարքների համար այդ ձևը չի պահանջվում: Նոտարական ձևը չպահպանված գործարքը ոչինչ է:

Բազմաթիվ գործարքներ, եթե նույնիսկ կնքվել են, ուժ չունեն, մինչև գործարքը կամ նրանից բխող իրավունքները չեն ենթարկվել պետական գրանցման: Պետական գրանցման ենթակա են անշարժ գույքի հետ կատարվող գործարքներից բխող իրավունքները, իսկ շարժական գույքի հետ կատարվող գործարքներից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման՝ օրենքով նախատեսված դեպքերում:

Որպեսզի գործարքը համարվի վավերական, այն պետք է համապատասխանի գործարքին օրենքով ներկայացվող պահանջներին: Հակառակ դեպքում գործարքն անվավեր է՝ օրենքին հակասող արատներ ունենալու պատճառով: Անվավեր գործարքը չի առաջացնում իրավական հետևանքներ, քանի որ այդպիսին է կնքելու պահից: Անվավերության դեպքում կողմերից յուրաքանչյուրը պարտավոր է մյուսին վերադարձնել ամբողջ ստացվածը, կամ հատուցել արժեքը դրամով: Որոշ դեպքերի համար սահմաված են նաև այլ անբարենպաստ հետևանքներ:

Կեղծ գործարքը ձևական է և իրավական հետևանքներ չի առաջացնում, ուստի համարվում է անվավեր։
Շինծու գործարքը մեկ այլ գործարք թաքցնելու միջոց է և նույնպես անվավեր է։ Նման դեպքերում իրական գործարքի համար կիրառվում են այն կանոնները, որոնք կողմերը սկզբում իսկապես նախատեսել էին։

Իրավաբանական տերմինների բառարան

Իրավաբանական տերմինների բառարանից դուրս գրել 5 իրավաբանական տերմին։

Ազդող նյութ` պեստիցիդի պատրաստուկային ձևի մեջ առկա կենսաբանորեն ակտիվ բաղադրիչ, որն ապահովում է պեստիցիդի նպատակային օգտագործման արդյունավետությունը:

Պահակակետեր են կոչվում այն ամենը, ինչը ժամապահին է հանձնարարված պահպանելու ու պաշտպանելու համար, ինչպես նաև այն տեղը կամ տեղամասը, որտեղ նա կատարում է իր պարտականությունները:

Ճամբարային բնակատեղիները (համալիրները) հյուրանոցային տնտեսության այն օբյեկտներն են, որտեղ մատուցվում են վրաններով գիշերակացի, սննդի պատրաստման և տրանսպորտի կայանման ծառայություններ:

էլեկտրամոբիլ` էլեկտրաէներգիայի ինքնուրույն աղբյուրից սնուցվող մեկ կամ մի քանի էլեկտրաշարժիչով շարժման մեջ դրվող ավտոմոբիլ:

Ձայնային ճնշում` ձայնային տատանումների հետևանքով (Պա) առաջացող օդի կամ գազի ճնշման փոփոխական բաղադրիչ:

Այս հարցը կարևոր է Հայաստանում, քանի որ հանքերի մեծ մասը մեր երկրում մասնավոր են և Հայաստանին ոչ մի եկամուտ չեն բերում, բացի ընկերությունների վարկերից: Կա երեք տարբերակ, թե ում պետք է հանքերը պատկանեն՝ մասնավոր ընկերությանը, պետությանը կամ այն կարող է լինել երկուսը մեկում: Ինձ թվում է ամենաճիշտ տարբերակը վերջինն է, քանի որ մասնավորի դեպքում կոռուպցիան ավելի հնարավոր է, նաև օտարերկրացի ընկերություններին այդքան չեն հետաքրքրում մեր երկրի բնապահպանության խնդիրները: Պետությանը պատկանելության դեպքում երկիրն է կառավարում ֆինանսները, որոնք գալիս են հանքարդյունաբերությունից, սակայն պետության բյուջեն կարող է չհերիքել լավ գործիքներ ապահովվելու համար:
Եթե երկուսն իրար հետ լինեն, այսինքն լինի պետություն-մասնավոր համագործակցությունը, ապա բյուջեն ավելի լավ կկառավարվի և միևնույն ժամանակ կլինեն լավ գործիքներ: Բնապահպանության վրա ավելի շատ ուշադրություն կդարձնեն, քանի որ պետությունը հսկում է դա, նաև շահույթ կլինի մեր պետության համար: Այս ամեն ինչը հնարավոր կլինի, եթե կոռուպցիա չլինի և պայմանագրերը լինեն թափանցիկ:

Ցուցչային հավասարման բանաձև՝

a^x = b b </ 0 = > ◯
2^x = 32
2^x = 2⁵
x = 5

Առաջադրանքներ՝

դ) (1/4)^x = 16
1/4 = 4^-1
(4 — 1)^x = 4²
4^-x = 4²
-x = 2
x = -2

ա) 3^x+2 = 81
3^x+2 = 3⁴
x + 2 = 4
x = 4 — 2 = 2

գ) (√3)^{x — 5} = 27
(√3)^{x — 5} = 3³
(3^1/2)^{x — 5} = 3³
1/2 * x — 5 = x-5/2
3^{x — 5/2} = 3³
x — 5/2 = 3/1
x — 5 = 6
x = 6 + 5 = 11

զ) (0,125)^3-x = 2√2
2√2 = 2¹ * 2^1/2 = 2^{1 + 1/2} = 2^3/2
125/1000 = 1/8 = 1/2³ = 2^-3
(2^-3)^3-x = 2^3/2
-3 * 3 — x = -9 + 3x
-9 + 3x = 3/2
3x = 3/2 + 9 = 3 + 18/2 = 21/2
x = 21/2 * 3 = 21/6 = 7/2

ա) 6^3x+2 = 6^{2x + 7}
3x + 2 = 2x + 7
3x — 2x = 7 — 2
x = 5

բ) 5^4x+1 = (0,2)^x-6
0,2 = 2/10 = 1/5 = 5^-1
5^4x+1 = (5^-1)^x-6
-1 * (x — 6) = -x + 6
4x + 1 = -x + 6
5x = 5
x = 1

• Ի՞նչ փոփոխություններ տեղի ունեցան Ռուսաստանում Հոկտեմբերյան հեղաշրջման արդյունքում։ Ինչպե՞ս ընդունվեց այդ փաստն Անդրկովկասում։ Ի՞նչ փոփոխություններ կատարվեցին երկրամասում։

1917թ․ հոկտեմբերի 24-ին Պետրոգրադում սկսվեց բոլշևիկյան զինված ապսամբությունը։ Ապստամբները գրավեցին մայրաքաղաքի բոլոր ռազմավարական կետերը։ Տեղի ունեցավ զինված հեղաշրջում։ Ռուսաստանում ընդհատվեց դեմոկրատական հեղափոխությունը և սկսվեց մի փուլ, որը բոլշևիկների կարծիքով պետք է հանգեցներ սոցիալիզմի հաղթանակին։ Խորհուրդների Համառուսաստանյան 2-րդ համագումարը Լենինի գլխավորությամբ ստեղծեց կառավարություն, որը մինչև Սահմանադիր Ժողովի հրավիրումը պետք է կառավարեր երկիրը։
Անդկովկասում Հոկտեմբերյան հեղաշրջման լուրը միանշանակ չընդունվեց։ Հոկտեմբերի 25-ին Թիֆլիսի խորհուրդը մենշևիկների ու էսեռների առաջարկով բանաձև ընդունեց դեմոկրատական իշխանություն ստեղծելու և Սահմանադիր ժողով հրավիրելու անհրաժեշտության մասին։ Սակայն Լենինն ու բոլշևիկները հրաժարվեցին այլ ուժերի հետ համագործակցելու գաղափարից։ Նրանք ցրեցին դեմոկրատական սկզբունքներով ընտրված Սահմանադիր ժողովը և բացահայտ հալածանք սկսվեց այլախոհների նկատմամբ։ Նման պայմաններում Անդրկովկասում դրսևորվեց կենտրոնից անկախ, նոր իշխանություն կազմակերպելու ձգտումը։

• Ե՞րբ կնքվեց և ի՞նչ էր նախատեսում Երզնկայի զինադադարը։ Ներկայացրե՛ք Կովկասյան ճակատի մերկացման գործընթացը․ ի՞նչ գործոններով էր այն պայմանավորված։

Անդրկովկասում իշխանությունը Կոմիսարիատին անցնելուց 2 օր անց թուրքական հրամանատարությունն առաջարկեց զինադադար կնքել։ Այն ստորագրվեց 1917թ․ դեկտեմբերի 5-ին Երզնկայում, որպեսզի վերջ տալ Կովկասյան ճակատում գտնվող երկու կողմերի միջև մարտերին։
Ռուսաստանի հեղափոխությունը խաթարեց բանակի կազմակերպվածությունը, իսկ բոլշևիկների իշխանության գալը ավելացրեց անկայունությունը։ Օսմանյան կայսրության զորքերի ներխուժումը և տարածաշրջանային ազգային շարժումների ակտիվացումը, ինչպես նաև ռուսական բանակի սոցիալական ու մարտական դժվարությունները նպաստեցին դիրքերի կորուստին։ Արտաքին և ներքին պատճառներով ռուսական բանակը չկարողացավ դիմակայել տեղական ուժերին, ինչը հանգեցրեց Կովկասի մերկացման։

• Ե՞րբ է ընդունվել և ովքե՞ր էին կազմել «Թուրքահայաստանի մասին» հրովարտակը։ Արդյոք իրագործելի՞ էր այն․ հիմնավորե՛ք ձեր պատասխանը։ Ի՞նչ իրատեսական առաջարկներով կլրացնեիք հրովարտակը։

1917թ. դեկտեմբերի 29-ին ընդունվեց <<Թուրքահայաստանի մասին>> հրովարտակը՝ Խորհրդային Ռուսաստանի կոռավարության կողմից:

Բոլշևիկյան կառավարությունը, ըստ հրովարտակի, պաշտպանում էր պատերազմի ժամանակ գրավված հայկական մարզերի ինքնորոշման իրավունքը՝ ընդհուպ մինչև լիակատար անկախությունը:

Դրա իրագործումը հնարավոր էր համարվում միայն մի շարք նախնական երաշխիքների դեպքում՝ ռուսական զորքերի դուրսբերում Արևմտյան Հայաստանից, հայկական ժողովրդական միլիցիայի կազմավորում և բռնագաղթած հայության վերադարձ հայրենի եզերք: Սակայն դա դժվար էր իրագործել, քանի որ Ռուսաստանի կառավարությունը անկայուն էր՝ հեղափոխությունից հետո, նաև Օսմանյան կայսրությունը դժվար թույլ տար այդ տարածքները կառավարել:

Հրովարտակը լրացնելու համար կարելի էր նաև այս հարցի ճանաչումը ստանալ այլ երկրներից, ուժեղացնել հայկական կառավարությունը և զորքը:

• Ներկայացրե՛ք արևմտահայ զորամիավորման ձևավորման գործընթացը։

Կովկասյան ռազմաճակատի ռուսական հրամանատարությունը ձեռնարկեց քայլեր, որպեսզի պահպանի երեք տարվա ընթացքում նվաճած բնագծերը Հայաստանում, ինչը համընկնում էր հայության կենսական շահերին: Գլխավոր հրամանատարի 1917թ. դեկտեմբերի 7-ի գաղտնի հրամանի համաձայն՝ նվաճված մարզերի հայ բնակչությունից սկսեցին կազմակժվորվել չորս հրաձգային գնդեր:

Արևմտահայ խորհուրդը որոշում կայացրեց այդ գնդերից ստեղծել արևմտահայ զորաբաժին (դիվիզիա): Այս գործի համար ստեղծվեց գործադիր նոր մարմին՝ Հայաստանի ապահովության խորհուրդը:

• Ի՞նչ նոր մոտեցումներ ցուցաբերեց Խորհրդային Ռուսաստանն իր արտաքին քաղաքականության մեջ։ Ներկայացրե՛ք և մեկնաբանե՛ք Բրեստ-Լիտովսկի հաշտության պայմանագիրը։ Գնահատե՛ք այն։

Խորհրդային Ռուսաստանը յուրատիպ մոտեցումներ դրսևորեց արտաքին քաղաքականության բնագավառում: Բոլշևիկները՝ Անտանտի տերությունների հետ, Բրեստ-Լիսովսկում 1917թ. դեկտեմբերի սկզբին դաշինք կնքեցին Գերմանիայի և Քառյակ դաշինքի մյուս պետությունների հետ: Շուտով սկսվեցին հաշտության բանակցություններ:
Բոլշևիկների համար Արևմտյան Հայաստանի խնդիրը երկրորդական էր, չնայած նրան, որ Հայկական հարցը քննարկման առարկա էր բանակցությունների ողջ ընթացքում: Բանակցությունների ժամանակ գերմանական դաշինքի պատվիրակները Ժողկոմխորհի ներկայացուցիչներից պահանջեցին ճանաչել Անդրկովկասի անկախությունը: Միաժամանակ անկախության խնդիր դրվեց նաև Անդրկովկասյան կոմիսարի առջև: Կոմիսարիատն ընդունեց հակասական մի որոշում, որով երեք շաբաթ ժամանակ էին խնդրում. հարցի պատասխանը պետք է տար գումարվելիք Սեյմը: Ի վերջո, շուրջ երեք ամիս տևած բանակցությունների արդյունքում 1918թ. մարտի 3-ին (նոր տոմարով) Բրեստ-Լիսովսկում ստորագրվեց հաշտության պայմանագիր Խորհրդային Ռուսաստանի և Քառյակ դաշինքի երկրների միջև: Դրանով Անտանտի նախկին անդամ Ռուսաստանը, անջատ հաշտություն կնքելով, դադարեցրեց իր մասնակցությունը Առաջին աշխարհամարտին:

Այսպիսով՝ Բրեստի հաշտության պայմանագրով ոտնահարվեցին հայ ժողովրդի իրավունքները, բոլշևիկները գործարքի գնացին Ռուսաստանի երեկվա թշնամիների հետ, որպեսզի պահպանեն իրենց իշխանությունը:

Navigate Reading: Generation X, Y, Z, slide 79, ex 3
Navigate slide 84, ex 6 a, Gifford’s Circus

3. Match profiles A-D to generations 1-4 in exercise 2.

A. Baby Boomers
B. Generation Y
C. Generation Z
D. Gneration X

6a. Complete the online review of a circus show with words from the box.

Review: Gifford’s Circus

When I won tickets for Glifford’s Circus in a competition, I wasn’t convinced I’d enjoy it. In fact, I nearly gave the tickets away. Thank goodness I didn’t, as it turned out to be one of the most thrilling shows I’ve ever seen!

The secret of its appeal is that it combines the charm of a small, old-fashioned circus with world-class talent from performers recruited from countries as far afield as Russia, China, Ethiopia.The ninety-minute show includes a huge variety of breathtaking displays: acrobats, gymnasts, fire-throwing jugglers and performing animals, all of which are accompanied by live music. What makes it unusual is that all the acts are linked by a story, so it’s more than just a series of individual, unrelated performances.

The fire-throwing jugglers went down very well with the audience, as did the man who added chair after chair to an impossibly tall tower on which he was balancing, I could barely look!

For me, the highlight of the show was the animals: a magnificent horse ridden by the circus owner, dogs jumping through hoops and riding horseback, and the most enormous turkey — and it really was huge! — strutting majestically round the ring. It was an extraordinary sight!

Gifford’s describes itself as a ‘humane circus’, and treats its animals kindly. Their dogs, for example, are rescue dogs, abandoned by their previus owners, and trained to perform using treats and rewards, nor punishment. They certainly seemed well cared for.

This show is on until the end of the month. If you get a chance to go, take it. You won’t be dissapointed. A word of advice: take a cushion, as the seats are wooden benches.

«Լոռեցի Սաքոն»

Առաջադրանքներ

1.Գտիր երախ, անձավ, քաջք, շնալիր, համկալ, փարախ բառերի բացատրությունը։

երախ — բերան կամ անցք
անձավ — քարանձավ
քաջք — ոգի կամ դև
շնալիր — դև, շուն
համկալ — հովվի ընկերակից
փարախ — ոչխարների հանգստանալու տեղ

2. Գտիր հատվածներ, որտեղ երևում է, որ Սաքոն ուժեղ է ֆիզիկապես։

Թեկուզ և մենակ լինի փարախում,
Աժդահա Սաքոն ընչի՞ց է վախում։
Հապա մի նայի՛ր հըսկա հասակին,
Ո՜նց է մեկնըվել։ Ասես ահագին
Կաղնըքի լինի անտառում ընկած։

3. Գտիր հատվածներ, որտեղ երևում է, որ սաքոն իր մենակությունից դժգոհ է։

Բայց խուլ ու խավար օդում էս գիշեր
Մենակ է Սաքոն ու չունի ընկեր։
Բուխարու կողքին լուռ թինկը տըված
Մըտածում է նա․․․

4. Գտիր այն հատվածները, որտեղ խոսվում է զրույց-առասպելների մասին, ներկայացրու դրանցում եղած նկարագրությունները։

Նա նկարագրում է իր տատիկի պատմած առասպելը, որտեղ չարքերը՝ թուրք կականց կերպարանքով, երևում էին միայնակ մարդկանց:

5. Հիշիր ուրիշ առասպելներ, որտեղ կնոջ կերպարով ոգիները մոլորեցնում են մարդկանց ու կործանում։

Հունական Սիրենաները, ռուսալկաները և այլն:

6. Տրվածներից ո՞րն էր, ըստ քեզ, Սաքոյի կործանման պատճառը.

ա) Սաքոյին չարքերը խենթացրին. չարքերը միշտ էլ կործանում են մենակ մարդկանց.
բ) Սաքոն վախենում էր այն ամենից. ինչ տատը իրեն պատմել էր.
գ) Սաքոն ֆիզիկապես ուժեղ էր. բայց հոգեպես թույլ էր այդ պահին, դրա համար էլ չար մտքերի համար խոցելի էր։
Հիմնավորիր պատասխանդ։

Ինձ թվում է, որ Սաքոյի կործանման պատճառը իր հոգեպես թուլությունն էր, ինչի պատճառով չար մտքերի համար խոցելի էր: Նա տխուր էր երևում և շատ մտածկոտ:

7. Կարդա նաև Էդգալ Ալան Պոյի «Ագռավը» բանաստեղծությունը։ Համեմատիր՝
-ոգիները երբ են հայտնվում ստեղծագործություններից յուրաքանչյուրում.
-Ինչպե՞ս են վերաբրվում դրանց հերոսներից յուրաքանչյուրը։

Երկու բանաստեղծություններում էլ հերոսները մտահոգված էին և ընկել էին խորը մտքերի մեջ, ինչի ժամանակ նրանք միայնակ էին:

Երկու հերոսներն էլ ընդունեցին հոգիների հայտնվելը որպես վատ խորհրդանիշ և ուզում էին նրանցից ազատվել:

8. Ոգիներից՝ կերպարների տարբեր կերպ ազդվելը պատճառաբանիր։

<<Լոռեցի Սաքոն>> ստեղծագործության մեջ Սաքոն ավելի շատ վախենում էր այդ հոգիներից, քանի որ չեր հանդիպել նրանց դեմ առ դեմ և միայն տատիկի պատմություններում էր լսել: Նա կարծում էր, որ կկարողանար հաղթահարել նրանց:

<<Ագռավը>> ստեղծագործության մեջ հերոսի թվաց, թե ագռավը դա իր սիրեցյալն էր և սկզբից բավականին դրական ընդունեց նրան, սակայն վերջում նրա մոտ անհանգստություն առաջացավ այն մտքից, որ թռչունը կարող էր ուղարկված լինել սատանայի կողմից և չարություն էր, քանի որ ագռավները ընդհանրապես այդպիսի հատկանիշների հետ են ասոցացվում:

9. Տեղեկություններ գտիր սարսափի ժանրի մասին, ըստ քեզ՝ ինչն է այդ ժանրում գրավում մարդկանց (ում որ գրավում է)։

Պատճառը, որ մարդիկ սիրում ենք սարսափը, վառ էմոցիաներ զգալն է: Սարսափելի արարքների ենթարկվելը կամ նույնիսկ այդ արարքների ակնկալիքը կարող են խթանել մեզ՝ և՛ մտավոր, և՛ ֆիզիկապես:

10. Շարադրանք գրիր չարքերի և մեր՝ դրանց նկատմամբ պաշտպանված կամ անպաշտպան լինելու մասին։ Եզրակացություն արա՝ ի՞նչ են իրենցից ներկայացնում «չարքերը», ինչպե՞ս կարելի է դրանց վատ ազդեցությունից խուսափել։

Չարքերը մարդիկ հաճախ կապում են վախերի, բացասական ուժերի և վնասակար ազդեցությունների հետ։ Դրանք կարող են արտահայտվել տարբեր ձևերով՝ որպես մտքեր, զգացմունքներ, որոնք մարդուն անհանգստություն են պատճառում։

Չարքերին դիմակայելու և դրանցից պաշտպանվելու համար կարևոր է լինել բարի, հավատալ սեփական ուժերին և ունենալ դրական մտածելակերպ։ Երբ մարդը վստահ է իր ընտրած ճանապարհի նկատմամբ, չի տրվում վախերին ու կասկածներին, նա պաշտպանվում է բացասական ուժերից։

Բանաձև՝

Sn = b₁(1 — qⁿ)/1 — q — ընդհանուր
S_∞ = b₁/1 — q

Առաջադրանքներ`

S_∞ = 2/1 — q
q = b₂/b₁ = 1/2 = 0,5
S_∞ = 2/1 — 0,5 = 4

S_∞ = 3/1 — q
q = b₂/b₁ = 1/3
S_∞ = 3/1 — 1/3 = 3/2/3 = 9/2

S_∞ = 4/1 — q
q = b₂/b₁ = 1/4 = 0,25
S_∞ = 4/1 — 0,25 = 5,ɑ

S_∞ = 5/1 — q
q = b₂/b₁ = 1/5 = 0,2
S_∞ = 5/1 — 0,2 = 6,25

S_∞ = 6/1 — q
q = b₂/b₁ = 1/6
S_∞ = 6/1 — 1/6 = 6/5/6 = 36/5

q = b₃/b₂ = 16/8 = 2
b₂ = b¹ * q
8 = b₁ * 2
8/2 = b₁
b₁ = 4

q = b₃/b₂ = 9/3 = 3
b₂ = b¹ * q
3 = b¹ * 3
3/3 = b₁
b₁ = 1

q = b₃/b₂ = 8/4 = 2
b₂ = b¹ * q
4 = b¹ * 2
4/2 = b¹
2 = b¹

q = b₃/b₂ = 15/5 = 3
b₂ = b¹ * q
5= b¹ * 3
5/3 = b¹

q = b₃/b₂ = 18/6 = 3
b₂ = b¹ * q
6 = b₁ * 3
6/3 = b₁
b₁ = 2

b₁ * 10 = 80

Շատերը գիտեն Եղիշե Չարենցին որպես սիրային և հայրենասիրական թեմաներով գրող, սակայն նա նաև եղել է քաղաքական մտածող: Իր որոշ ստեղծագործություններում նա ցույց էր տալիս Խորհրդային միության վատ կողմերը և սոցիալական ու քաղաքական իրադարձությունները՝ հեղափոխություններ, բռնապետություններ և տարբեր ռեժիմներ։

Խորհրդային միության սկզբում իր ստեղծագործություններում կարելի է տեսնել Չարենցի ոգևորությունը՝ փոփոխությունների պատճառով: Նա կարծում էր, որ այս փոփոխությունները կբերեին ազատություն, արդարություն և համերաշխություն: Այդպիսի ստեղծագործություններից էին՝ «Ամբոխները խելագարված», «Հասել է ժամ»: Սակայն մի քանի տարի անց կարելի է նկատել իր ստեղծագործությունների մեջ փոփոխություն՝ կային ակնարկներ Խորհրդային միության սահմանափակումների մասին, սակայն նա չէր կարող դրանց մասին ակնհայտ գրել՝ նա համարվում էր խորհրդային պոետ, և գիտեր, որ հալածանքի կարժանանար: Չարենցը գնալով ավելի և ավելի էր հիասթափվում խորհրդային կարգից, տեսնում էր բռնություն և հալածանք, իր ստեղծագործությունները է՛լ ավելի քաղաքական և քննադատող են դառնում:

Այս աստիճանական փոփոխությունը տեսնելու համար պետք է կարդալ Եղիշե Չարենցի ստեղծագործություններից՝ «Ամբոխները խելագարված», «Մարիանետկա», «Սովետական աշխարհ», «Տաղարան», «Թիֆլիսի կինտոն», «Իմ մահվան օրը կիջնի լռություն», «Գիրք ճանապարհի» և այլն:

1935թ. նա դուրս եկավ Գրողների միությունից՝ խնդրելով դա չկապել քաղաքականության հետ, սակայն նրան տնային կալանքի տակ դրեցին, իսկ 1937թ. նրա դեմ կատարվում էին քաղաքական հալածանքներ, իր բնակարան ներխուժեցին և տարան բանտ՝ մեղադրելով ազգայնականության, հակահեղափոխականության և ահաբեկչության մեջ: Նոյեմբերի 27-ին նա մահանում է բանտի հիվանդանոցում, սակայն դեռ հստակ պարզ չէ, թե ինչպես, և կան մի քանի վարկածներ:

Եթե սպանություն էր կատարվել Խորհրդային ղեկավարների կողմից, ապա պարզ է, որ նրանք վախենում էին, որ իրենց ճնշված ժողովուրդը կարող է ապստամբել և փորձել ազատվել բռնությունից ու անարդարությունից, հատկապես երբ հակախորհրդային տեսակետներ էր արտահայտում հայտնի և հարգված մարդ: