Վահան Տերյան․ ամբողջական վերլուծություն։

Վահան Տերյանը ծնվել է 1885թ. և մահացել 1920թ.: Նա հայ հայտնի բանաստեղծ էր, ում ստեղծագործությունները հայտնի են իրենց նուրբ ու խոր զգացմունքներով։ Բացի գրականությունից, Տերյանը նաև քաղաքական գործունեություն է ունեցել և իր հայրենիքի հանդեպ սիրո մասին շատ է գրել:

Մենք ուսումնասիրել ենք մի քանի Վահան Տերյանի ստեղծագործություն՝ «Էլեգիա», «Կարուսել», «Fatum», «Մի խառնեք մեզ ձեր վայրի, արջի ցեղերին» և այլն: Այս ստեղծագործությունները քնարերգություններ են, այսինքն՝ արտահայտում են մարդու հոգու ապրումները, իր զգացմունքները՝ սերը, կարոտը, հույսը, նաև այն կարող է լի լինել սիմվոլներով, ինչը մենք նույնպես տեսնում ենք Տերյանի մոտ: Նա գեղեցիկ խորհրդանիշներ է ընտրում իր բանաստեղծությունների մեջ, որոնք թողնում են ոչ միայն պատկերացնել, այլ նաև ինքնուրույն զգալ իր զգացմունքները: Դրանք ինձ համար մի քիչ դժվար էին հասկանալը, սակայն դա օգնում է երկար մտածել և ավելի խորը վերլուծել ստեղծագործությունը: Նրա ստեղծագործությունները օգնում են զգալ այնպիսի զգացմունքներ, որոնք դու կարող է երբևէ չես զգացել, իսկ եթե զգացել ես, օգնում են դրանք վերապրել և խորապես զգալ կարոտը, բաժանումը, որը Տերյանը նկարագրում է: Տերյանի տաղաչափությունն ու հանգավորումը ոչ միայն ձևի, այլև բանաստեղծական տրամադրության ու խորության ստեղծման համար են։

<<Պարում են խելագար խնջույքում,
— Ով կուզե՝ թող գաղտնիքն իմանա,—
Ոչ վե՛րջ կա, ոչ ըսկի՛զբ այս երգում,—
Երեկ՝ ես, այսօր՝ դու, վաղը՝ նա>>
Ինձ շատ դուր եկավ այս քառատողը, որը ասում է, որ սերը չունի ո՛չ սկիզբ, ո՛չ էլ վերջ: Սերը չի սահմանափակվում ժամանակով կամ ձևով: Այն միշտ շարժվում է և կարող է անցնել տարբեր մարդկանց ու փուլերի, բայց էությունը միշտ նույնն է։

Իմ կարծիքով սերը և դրա արտահայտումը հիմա և Տերյանի ժամանակաշրջանում տարբերվում են՝ առաջ սերը պատկերված է ավելի ռոմանտիկ, նուրբ և խորը զգացմունքներով, իսկ հիմա այն ավելի բաց է և ազատ, կան շատ ավելի ձևեր սեր գտնելու, որոնք չեն թվում այդքան ռոմանտիկ և զգացմունքային: Սակայն երկու դեպքերում էլ սերը մնում է այն անհասկանալի խորը զգացմունքը, կա կարոտ, հույս և սպասում: Երևի բոլորը գիտեն, թե ինչ կարևոր տեղ է գրավում սերը արվեստի մեջ մինչև հիմա՝ գրականության, երաժշտության, կինոյի, նկարչության և այլնի մեջ, ինչը ցույց է տալիս, որ այս զգացմունքը ծանոթ է բոլորին և մեծ տեղ ունի մարդկանց կյանքերի մեջ:

People love to laugh, and on average, an adult laughs about 17 times a day. It feels so natural to us, but the interesting part is that humans are one of the few species that actually laugh. Laughter isn’t just a reaction—it’s a complex response that involves the same skills we use when solving problems.

Laughter happens as a reaction to something funny. It has two main parts: certain facial expressions and the production of sound. When we laugh, our brain makes us do both at the same time. And when we laugh really hard, it affects multiple parts of our body, even our arms, legs, and core muscles.

Laughter also has a social role. It’s a way of showing others that we want to connect with them. Many scientists believe that laughter exists to help build and strengthen relationships. It happens when people feel comfortable and free, and the more they laugh together, the stronger their bond becomes.

Navigate B1+ Grammar/slide 155- 1,2,3

1. Choose the correct options to complete the sentences.

1. We had lovely sunny weather for the whole week.
2. Mine are the black leather boots by the door.
3. My in-laws live in a lovely little village just outside Durham.
4. I’ve just sold a 19th-century silver plate for $500.
5. The guy with short dark hair is Jim, and the one wearing the red and white football shirt is Luke.
6. We watched an old black-and-white French film last night.

2. Rewrite the sentences to include the adjective or adjectives in brackets in the correct position. Add and if needed.

1. We had fantastic weather on holiday. (sunny)
   We had fantastic sunny weather on holiday.
2. We saw lots of amazing architecture. (16th-century)
   We saw lots of amazing 16th-century architecture.
3. We had some homemade cake. (chocolate/delicious)
   We had some delicious homemade chocolate cake.
4. Jenny was wearing a dress. (silk/long/beautiful/red-and-gold)
   Jenny was wearing a beautiful long red-and-gold silk dress.

3. Put the words in brackets in the right order to complete the text.

The Tah Mahal is a truly incredible structural achievement and the most famous example of 17th-century Indo-Islamic architecture anywhere. Its stunning visual beausty has a combination of arches and domes and light and shadow. The beauty of the building is enhanced by its green sub-tropical surroundings and the clear blue sky above it. The white ornate walls, which are embedded with thousands of wonderful semi-precious stones, constantly change colour during the day as the sun changes its position in the sky. The large domed chamber, which houses the final resting places of the Emperor Shah Jahan and his wife Mumtaz Mahal, is at the centre of the building. There are four tall round imposing minarets at each corner of the main chamber. The view as you walk through the majestic main gate which stands in the centre of the southern wall is one that a visitor will never forget.

Թեմա՝ «Իրադրությունը Հայաստանում և Այսրկովկասում (1918թ․ հունվար-ապրիլ)»

Ներկայացրե՛ք հայ մշակույթի զարգացումը տվյալ ժամանակաշրջանում հետևյալ կետերով․

• Ցո՛ւյց տվեք Հոկտեմբերյան հեղաշրջումից հետո երկրամասում իշխանության համար պայքարի գլխավոր առանձնահատկությունը։ Ե՞րբ սկսեց գործել և ի՞նչ կազմ ուներ Անդրկովկասյան Սեյմը։

Բոլշևիկյան հեղափոխությունից հետո, այսրկովկասում իշխանության համար ծավալվում էր ինտենսիվ պայքար: Վրացի գործիչները փորձում էին հաստատել վրացական գերիշխանությունը տարածաշրջանում: Վրաստանի և թաթարների դաշինքի ամենավտանգավոր մրցակիցը ՀՅԴ-ն էր, քանի որ նա ուներ Կովկասյան ճակատում իրական ռազմական ուժ՝ հայկական կանոնավոր զորքի տեսքով:

Երկրամասի իշխանության կառուցվածքում տեղի ունեցավ փոփոխություն՝ Ռուսաստանի Սահմանադիր ժողովի պատգամավորներից կազմվեց երկրամասի օրենսդիր բարձրագույն մարմին՝ Սեյմը, որը սկսեց գործել 1918թ. փետրվարի 10-ից: Սեյմի կազմում կար 36 մենշևիկ, 30 մուսավաթական, 27 դաշնակցական, 19 էսէռ և այլն: Սեյմի նախագահն էի մենշևիկ Չխեիձեն: Այն չճանաչեց Ռուսաստանի խորհրդային կառավարությանը:

• ՀՅԴ-բոլշևիկներ բանակցությունների արդյունքում ի՞նչ որոշվեց միասնական հայկական ճակատ ստեղծելու ուղղությամբ։ Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ այն ամբողջապես հնարավոր չեղավ իրականացնել։

Խորհրդային իշխանության հաստատման խնդիրը կապված էի Արևմտյան Հայաստանի հարցի հետ: Ռուսական բանակի կողմից ռազմաճակատը լքելու իրավիճակում Շահումյանը առաջարկեց միասնական ճակատով հանդես գալ ընդդեմ թուրքերի: 1918թ. հունվարի սկզբերին Թիֆլիսում այդ խնդրի շուրջ բանակցեցին ՀՅԴ ներկայացուցիչները և հայ բոլշևիկները: Նրանք համաձայնության եկան՝ ստեղծել միասնական հայկական ճակատ, որը պետք է պայքարեր Թուրքիայի դեմ։ Սակայն, տարբեր քաղաքական շահերի և անպատրաստության պատճառով այդ ճակատը ամբողջապես չէր իրականանում: Բոլշևիկները չէին վստահում ՀՅԴ-ին, իսկ ՀՅԴ-ն պատրաստ չէր փոխզիջումների գնալ, ինչի հետևանքով պաշարները և ռազմավարությունը չհամընկան։

• Ե՞րբ ձեռք բերվեց հայկական կորպուս կազմավորելու իրավունքը։ Ովքե՞ր նշանակվեցին կորպուսի հրամանատար և կոմիսար։ Արամ Մանուկյանը ե՞րբ մեկնեց Երևան։ Ի՞նչ գործ էին ծավալել Արամը, Դրոն և Սիլիկյանը Երևանի նահանգում։

Փոփոխված քաղաքական պայմաններում հայ ազգային մարմիններին հաջողվեց ձեռք բերել կորպուս ստեղծելու իրավունք: Ռուսական բանակի գերագույն սպայակույտի 1917թ. նոյեմբերի 16-ի հրամանով Կոովկասյան ճակատում սկսվեց կազմավորվել հայկական կորպուսը: Գեներալ Թովմաս Նազարբեկյանը նշանակվեց կորպուսի հրամանատար, իսկ Դրոն՝ կոմիսար: Հայոց ազգային խորհուրդը 1917թ. դեկտեմբերի վերջերին թիֆլիսից Երևան գործուղեց Արամ Մանուկյանին:

1918թ. Երևան ժամանեց գեներալ Մովսես Սիլիկյանը և ստանձնեց կորպուսի առաջին դիվիզիայի զորամասերի ու սպայակույտի ձևավորման ղեկավարությունը: Երևան եկավ նաև Դրոն:

Արամը, գեներալ Սիլիկյանը և Դրոն համագործակցում էին և շոշափելի գործ կատարում: Զորամասերի զգալի մասը զբաղվում էր նահանգի մուսուլմանների խռովությունները ճնշելով և Ալեքսանդրոպոլ-Ջուլֆա երկաթուղին ապաշրջափակելով:

• Ձեր կարծիքով ինչո՞ւ Անդրանիկը նշանակվեց Էրզրումի պաշտպանական շրջանի ղեկավար։ Ինչո՞ւ հնարավոր չեղավ պահել Արևմտյան Հայաստանը։

Թուրքերը խախտեցին զինադադարը Կովկասյան ճակատում և 1918թ. հունվարի 28-ին անցան ճակատային գիծը: Գնահատելով Էրզրումի ռազմավարական նշանակությունը՝ Հայոց ազգային և Հայաստանի ապահովության խորհուրդները Անդրանիկին նշանակեցին տեղի պաշտպանական շրջանի ղեկավար: Սակայն հայկական զորամասերին չհաջողվեց թշնամու գերակշիռ ուժերին հետ մղել: Փետրվարի 27-ին թուրքերը գրավեցին Էրզրումը, իսկ հետո հայկական մյուս զորամասերը նահանջեցին նաև Խնուսից, Մանազկերտից, Ալաշկերտից ու Վանի շրջանից: Թուքրերը սկսեցին անմիջապես սպառնալ Արևելյան Հայաստանին:

Այս տեղի ունեցավ, քանի որ Առաջին աշխարհամարտի Կովկասյան ճակատում հայկական կանոնավոր զորամասերի համալրումը դեռ չէի ավարտվել կամ նրանք ճակատային թիկունքում էին: Սակավաթիվ հայկական ուժերը չկարողացան միայնակ պահել ճակատային գիծը: Նաև կապ ուներ Խորհրդային Ռուսաստանի բրեստյան պարտվողական քաղաքականության և վրաց մենշևիկների ու մուսավաթականների հակահայկական դաշինքի պատճառով:

• Ե՞րբ ձևավորվեց Առանձին հայկական կորպուսը։ Որքա՞ն էր Կովկասյան ճակատում ստեղծված հայկական զորքի ընդհանուր թիվը։

Թշնամու առաջխաղացման պայմաններում տեղի ունեցավ հայկական ռազմական ուժերի վերակազմակերպում: 1918թ. մարտի 1-ին Հայկական կորպուսի և արևմտահայ զինուժի միավորմամբ ստեղծվեց Առանձին հայկական կորպուսը՝ Նազարբեկյանի հրամանատարությամբ: Առանձին հայկական կորպուսի կազմում էր մոտ 25 հազար զինվոր:

• Ո՞րն էր Տրապիզոնի բանակցությունների ձախողման գլխավոր պատճառը։ Ինչո՞ւ անրդկովկասյան զորքը անհաջողության մատնվեց պատերազմի սկզբնական շրջանում։ Ի՞նչ որոշում կայացրեց հայ ազգային քաղաքական ուժերի հորհրդակցությունն Ալեքսանդրապոլում։ Ե՞րբ և ինչո՞ւ երկրամասն անջատվեց Ռուսաստանից։

Անդրկովկասյան Սեյմը չճանաչեց Բրեստ-Լիտովսկի հաշտության պայմանագիրը և որոշեց օսմանյան Թուրքիայի հետ առանձին հաշտություն կնքել: Բանակցությունների վայր ընտրվեց թուրքերի կողմից գրավված Տրապիզոնը:

Բանակցությունները ընթացան 1918 թ. մարտի 1-ից մինչև ապրիլի 1-ը: Թուրքերը պնդում է էին ճանաչել Բրեստ-Լիտովսկի հաշտությոան պայմանները և անկախ հռչակել Անդրկովկասը: Թուրքերը համարում էին Արևմտյան Հայաստանի ինքնավարության հարցը իրենց ներքին խնդիրը և դեմ էին դրա քննարկմանը: Այսպիսի իրավիճակում Անդրկովկասի Սեյմն ընդհատեց բանակցությունները և հայտարարեց ռազմական դրություն, այսինքն՝ պատերազմ Թուրքիային:

Թուրքական զորամասերը շուտով գրավեցին Բաթումը: Վրացական կորպուսը չկարողացավ կանգնեցնել թշնամուն: Իսկ Այսրկովկասի թաթարները մուսավաթականները թշնամական դիրք բռնեցին հայերի հանդեպ:

Նման իրավիճակում Ալեքսանդրապոլում տեղի ունեցավ խորհրդակցություն՝ ճակատի պաշտպանության, Անդրկովկասի անկախության և այլ կենսական հարցերի քննարկման մասին: Մասնակիցների մեծամասնությունը կողմ էր Անդրկովկասն անկախ հռչակելու թուրքական պահանջի դեմ: Սակայն Սեյմը, ուր գերակշռում էր վրաց-թաթարական խմբավորումը, հայտարարեց երկրամասը Ռուսաստանից անջատելոը և անկախ հռչակելու մասին: Ստեղծվեց Անդրկովկասի Ժողովրդական Դաշնային Հանրապետություն (ԱԺԴՀ): Հաստատվեց նոր կառավարություն:

Թեման՝ Պատերազմի միջազգային իրավական կարգավորումը.
ա/ Մարդասիրական մտքի զարգացումը
բ/ Պատերազմ վարելու միջազգային իրավական կարգավորումը

Առաջադրանք
1․ Ուսումնասիրե՛ք «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան պատերազմի ժամանակ քաղաքացիական բնակչության պաշտպանության մասին»  և  «1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիան ռազմագերիների հետ վարվելակերպի մասին Հաագայի կոնվենցիա» փաստաթղթերը և վերլուծե՛ք բլոգներում այսօր աշխարհի տարբեր տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմների համատեքստում:

1949թ․ օգոստոսի 12-ի Ժնևի կոնվենցիաները վերաբերում են քաղաքացիական բնակչության և ռազմագերիների պաշտպանությանը պատերազմի ժամանակ: Ըստ դրանց՝ պատերազմների ընթացքում քաղաքացիները չպետք է տուժեն, և ռազմագերիներին պետք է վերաբերվել առանց խոշտանգումների:

Սակայն այսօր տարբեր տարածաշրջաններում ընթացող պատերազմները, օրինակ՝ Պաղեստինում, Սիրիայում և Ուկրաինայում, ցույց են տալիս, որ այս սկզբունքները հաճախ չեն պահպանվում, և քաղաքացիներն ու ռազմագերիները ենթարկվում են բռնությունների ու խախտումների:

Թեմա 15՝ Պատերազմը և քաղաքականությունը․Պատերազմը որպես հասարակական երևույթ.
ա/ Խաղաղություն և հակամարտություն
բ/ Պատերազմը և քաղաքակրթության զարգացման աստիճանը
Էլ. դասագիրք՝ Հասարակագիտություն-11․/էջ 233-239/․

Առաջադրանք
Տիգրան Հայրապետյանի հոդվածների ընթերցում-վերլուծություն
/բլոգային աշխատանք/.

Այս հոդվածներից ինձ ամենից շատ հետաքրքրեց «Ինքնասպանի հայտնությունը»։ Այն բացահայտում է ինքնասպանության եզրին կանգնած մարդու ներաշխարհը, նրա մտքերը և ներքին հակասությունները։ Գլխավոր հերոսը հուսահատ էր ու հոգնած կյանքից, սակայն դեռ ինչ-որ տեղ հույս ուներ, որ մեկը կփրկի իրեն։ Նա հավատում էր, որ ոչ ոք չի սիրում իրեն, բացի Աստծուց, և հենց այդ պատճառով ուզում էր գնալ Նրա մոտ։
Հոդվածում շոշափվում է հասարակության ազդեցությունը մարդու վրա, ինչպես նաև այն սխալ պատկերացումները, որոնք մարդիկ ունեն ինքնասպանության եզրին կանգնած անձանց մասին։ Քրիստոնեության դերն այս հարցում ևս քննարկվում է՝ անդրադառնալով ինքնասպանության ընկալմանը։
Հատկապես հետաքրքիր էր վերջաբանը, երբ կինը, փոխանակ օգնություն կանչի ինքնասպանության փորձ կատարած մարդու համար, առաջին հերթին մտածում է գողանալու մասին։ Այս դրվագը բացահայտում է մեր հասարակության վատ կողմերից մեկը՝ ագահությունը, որը երբեմն խանգարում է մարդկային կարեկցանքին։

Navigate Watch the video and do the ex.3 slide 95
Navigate Review slide 96, ex-es 1,2,3a, 5 a, b

3. Choose the best summary of the video.

B. The video first discusses how the weather can affect our moods. It then explains theimpact of Rjukan’s geography on its citizens and tells us a little about the history of the town. Finally, it describes how the geographical problem has now been at least partially solved.

1. Choose the correct words to complete the text. In some cases, both forms are possible.

How to get used to working the night shift

People usually find it quite hard to switch from working during the day to working at night.
Although you may be used to staying up late, it’s completely different when you have to do it every night.

When I first started working nights, I would just nap during the day, but I soon realised that it’s really important to get a proper sleep. Turn off the phone and if your family usually make a lot of noise during the day, ask them to go out!

Make sure you eat really well. I used to think that it was ok to eat junk food at night. THe sugar helped me to stay awake. But I put on a lot of weight, and started to feel more and more tired.

Finally, don’t forget your friends. If you usually meet during the evening, you may miss out on social occasions, and it’s easy to start to feel isolated.

2. Complete the sentences, using the correct form (adjective or adverb) of the words in brackets.

1. It is dangerous to stand under a tree in a thunderstorm.
2. It frequently rains in the winter.
3. The music sounded beautiful.
4. Luckily, the weather was absolutely perfect.
5. I rarely carry an umbrella.
6. It was raining a little when we left, but it stopped pretty quickly.

3a. Complete the sentences with suitable words from the box in the correct form, adjective or adverb.

1. I hateartificial flowers, they look false.
2. I find winter a bit depressing, I feel down when I don’t get any sunshine.
3. It is considerably hotter in Spain than in the UK.
4. I automatically check if I have my keys before I leave the hous; it’s just a habit now.
5. It was a magical moment when we told the kids about the holiday. They were so excited.
6. I think her family were originally from Wales, but they’ve lived in England for many years now.

5a. Replace the underlined words in each sentence so that it has the same (S) or an opposite (O) meaning.

1. I slept like a log last night. (O)
2. Whn I checked, the children were fast asleep. (O)
3. I know someone who always has a little snooze at his desk after lunch. (S)
4. He accidentally stepped on my foot. (O)
5. The company stopped trading after they had lost money. (S)
6. Praise can encourage people to learn. (O)

b. Choose three of the words or phrases in exercise 5a and write sentences about yourself or your experiences.

I’m usually fast asleep right after laying in bed.
Sometimes I can’t sleep a wink at night.
It feels wonderful when your work gets the praise you wanted.

Ներկայացրե՛ք հայ մշակույթի զարգացումը տվյալ ժամանակաշրջանում հետևյալ կետերով․

• Հայկական մշակույթի զարգացման պայմանները

Մշակույթի զարգացման համար նոր ժամանակների սկզբնական փուլում հայրենիքից դուրս՝ գաղթօջախներում, առաջացել էին նպաստավոր պայմաններ: 17-րդ դարի երկրորդ կեսից հայկական մշակութային օջախները, պահպանելով հայոց ազգային ավանդույթները, միաժամանակ առավել սերտորեն էին առնչվունմ եվրոպական քաղաքակրթության նվաճումների հետ, որը բարերար ազդեցություն էր գործում հայ մշակույթի և կրթության զարգացման վրա:

Առավել մեծ ծավալ ընդունում է գրատպությունը: Գաղութահայության հայացքն ու ուշադրությունն ավելի մեծ չափով է ուղղվում դեպի հայրենի երկիր: Կարևոր դեր է ստանձնում Հայ եկեղեցին:

Նոր շրջանում Հայաստանում ոչ միայն շարունակվել են նապխորդ դարաշրջանների կրթական ավադույթները, այլև օգտագործվել են նոր հնարավորությունները: Հայասանի բուն տարածքից դուրս՝ հայկական համայնքներում ևս, աշխուժանում է կրթական գործը, որ պայմանավորված էր նաև հայկական գաղթօջախների ստվարացմամբ:

• Հայկական լուսավորականությունը

18-րդ դարի հայ գրական-հրապարակախոսական ու քաղաքական մտքի, առաջադիմական մտածողության ձևավորման և տարածման գործում կարևոր դերակատարում ունեցավ Մադրասի խմբակը:

Եվրոպայի լուսավորական շարժման ազդեցությամբ հնդկահայ գործիչները ձևավորեցին հայ լուսավորական գաղափարախոսությունը: Նրանք ժխտում էին միապետական կարգերը, իսկ իրենց հրատարակած գրքերում տեղ են գտել ժամանակի առաջադիմական շատ գաղափարներ:

• Տպագրությունը

17-րդ դարում առավել նշանավոր և արդյունավեր էր Ամստերդամում հիմնադրված տպարանը, որը լիարժեք սկսում է գործել 1664թ.-ից Ոսկան Երևանցու ջանքերի շնորհիվ: Աստվածաշնչի ամբողջական տպագրությունը խոշոր նվաճում էր: 1695թ. այնտեղ հրատարակվում է կիսագնդերի աշխարհագրական մի մեծադիր քարտեզ ՝ <<Համատարած աշխարհացոյց>>-ը:

Նույն տարում հրատարակվում է նաև Մովսես Խորենացու <<Հայոց պատմությունը>>, այնուհետև՝ Ղուկաս Վանանդեցու կազմած գիրքը չափերի ու կշռի մասին:

1677թ. Կ. Պոլսում տպարան է հիմնադրում Երեմիա Զելեպի Քեոմուրճյանը: Առաջին անգամ լույս է տեսնում Գրիգոր Նարեկացու <<Մատեան ողբերգութեան>> հռչակավոր երկը:

18-րդ դարը հայ տպագրության համար դարձավ ծաղկման շրջան: Հայերեն գրքեր էրն տպագրվում Կ. Պոլսում, Զմյուռնիայում, Հռոմում, Վենետիկում, Պետերբուրգում, Նոր Նախիջևանում, Մաղրիսում, Կալկաթայում, Էջմիածնում:

Մեծ է նաև Մխիթարյան միաբանության հրատարակչական գործունեության նշանակությունը: Հրատարակվեց Մխիթար Սեբաստացու կազմած քերականությունը:

17-18 դարերում տպագրական գործի զարգացմամբ խորանում էր տպագրիչների մասնագիտական պատրաստվածությունը:

• Առաջին հայ պարբերականը

Հնդկաստանում հաստատված հայբնակչության աշխույժ հասարակական կյանքը կազմակերպելու և ուղղորդելու անհրաժեշտությունն առաջադրեց նաև պարբերական ունենալու պահանջ: 1794-96թթ. Մարդասում լույս տեսավ հայով առաջին պարբերականը՝ <<Ազդարարը>>: Այն ուներ քաղաքական, տնտեսական և լուրերի բաժիններ, տպագրվում էին նաև բանավիճային ու պատմական բնույթի հոդվածներ:

Հայ ժողովրդին աշխարհում տեղի ունեցող խրադարձությունների մասին տեղեկություններ հաղորդելու նպատակով 1799թ. Վենետիկի Մխիթարյան միաբանությունը սկսեց հրատարակել <<Տարեգրություն>> պարբերականը:

• Պատմագիտությունը

17-18-րդ դարերիի Հայաստանում տեղի ունեցած կարևորագույն իրադարձությունների հանգամանալի շարադրանքներ են ունեցել՝ Առաքել Դավրիժեցու <<Գիրք պատմութեանց>>, Զաքարիա Քանաքեռցու <<Պատմություն>>, Եսայի Հասան-Զալալյանի <<Համառօտ պատմութիւն Աղուանից>>, Աբրահամ Երևանցու <<Պատմութիւն պատերազմաց>>, Ստեփանոս Շահումյանի <<Պատմութիւն Դավիթ բեկին>>, Միքայել Չամչյանի <<Պատմութիւն Հայոց>> և այլն:

• Գեղարվեստական գրականությունը

17-18 դդ. կարևոր նվաճումներ են արձանագրվում նաև գեղարվեստական գրականության բնագավառում: Այդ ժամանակ չափածո ստեղծագործություններով հայտնի են դառնում Պետրոս Զափանցին, Նաղաշ Հովնաթանը, Սայաթ-Նովան և ուրիշներ:

Նաղաշ Հովնաթանը ոչ միայն բանաստեղծ էր, այլև նկարիչ, երաժիշը: Սայաթ-Նովան սիրված բանաստեղծ էր ու երաժիշտ: Նա թեև ապրում էր Թիֆլիսում, սակայն ստեղծագործում էր երեք լեզուներով:

Navigate Reading Some facts about the sleep that may surprise you / slide 89
Watch the voxpop and answer the questions in written form.
Navigate Upper Intermediate slide 90 ex-es 5, 6, 7,8a

Do you find it easy to get to sleep?

Yes, it’s very easy for me to get to sleep, because I can’t sleep during the day it’s easier for me to fall asleep because of the tiredness.

What can people do to make sure they get a good night’s sleep?

Firstly it’s important to have a comfortable bed and no lights around, especially artificial lights. Also you can try getting tired during the day so falling asleep goes faster.

5. Choose the correct options to complete the sentences. Sometimes both options are possible.

1. I have to get up at 6a.m. for my new job. It’s difficult because I’m not used to getting up so early.
2. Joao has lived in Brazil all his life, so he’s used to it being hot at night.
3. I used to love/would love late nights, but now I seem to need my sleep more.
4. Don’t ring me before 9a.m., as I usually get up late at the weekend.
5. When I first started working nights, it was difficult. But now I’m used/getting used to it. It isn’t a problem anymore.
6. When I was a child, I used to/would stay up late reading with a torch under the sheets.

6. Complete the sentences using the correct form of the verbs in brackets.

1. If you aren’t used to sleeping in a hammock, it can be uncomfortable.
2. I used to wake up a lot at night, but now I’m so tired I sleep really heavily.
3. I can’t get used to going to bed when it’s still light outside.
4. Did you use to have nightmares when you were a kid?
5. I found it difficult to get used to sleeping in my new bed.
6. She found it hard when she had a baby because she was used to getting plenty of sleep.

7. Write an expression from the article in exercise 3 which has a similar (S) or an opposite (O) meaning to these ideoms.

1. get up at the crack of dawn (O) — falling asleep unintentionally during the day
2. fast asleep (O) — wide awake
3. falling asleep (S) — nodding off
4. be a light sleeper (O) — sleep like a log
5. sleep soundly all night (O) — lie in
6. have a nap (S) — have a snooze

8a. Complete the idioms.

1. Given the choice, would you prefer to have lie in or to get up at the crack of dawn.
2. How quickly do you usually nodd off at night?
3. Are you a light sleeper, or do you sleep like a log?
4. When was the last time you had a night where you didn’t sleep a wink?
5. Have your sleep habits changed? DId you use to falling asleep more quickly?
6. Have you had to get used to different amount of sleep?
7. Do you ever have a snooze during the day?

ա) 3^2x — 80 * 3^x — 81 = 0

3^2x = (3^x)2
(3^x)2 — 80 * 3^x — 81 = 0
3^x = t
t² — 80t — 81 = 0
(80t)² — 4 * (-81)
D = 6400 + 324 = 6724
√6724 = 82
t₁ = -b + √D/ 2a = 80 + 82/2 = 81
t₂ = -b — √D/ 2a = 80 — 82/2 = -1 O
3^x = 81⁴

բ) 49^x — 6 * 7^x — 7 = 0
49^x = (7^x)²
(7^x)² — 6 * 7^x — 7 = 0
7^x = t
t² — 6 * t — 7 = 0
t² — 6t — 7 = 0
D = 36 — 4*(-7) = 64
t₁ = -b + √D/ 2a = 6 + 8/2 = 7
t² = -b — √D/ 2a = 6 — 8/2 = -1 O
7^x = 7
x = 1