Առանձնացրու օքսիդները, ընտրիր մի օքսիդ և պատրաստիր տեղեկություն նրա մասին:

1) NO,  HNO3,  H3PO4
2) SiO2,  Ca,  Na2O
3) CaO,  NO2,  BaO
4) K2O,CO2, SO2, CO

5)H2O, P2O5, CO2

Ածխաթթու գազը (CO2) դա ածխածնի և օրգանական միացությունների այրման վերջնական արդյունքն է։ Բոլոր կենդանիները շնչում են թթվածին, իսկ արտաշնչում են ածխաթթու գազ։ Նաև ածխաթթու գազ առաջանում է, երբ վառելիքը այրվում է։ Հիմա շատ վառելանյութեր են օգտագործվում և դա վատ է ազդում էկոլոգիայի վրա։ Ածխաթթու գազը կուտակվում է մթնոլորտում և նպաստում է նրան, որ արևի ճառագայթներից Երկրի վրա ջերմաստիճանի բարձրացմանը։ Դա կոչվում է ջերմոցային էֆեկտ։

Որ քիմիական ռեակցիաներն են անվանում միացման ։

Միացման ռեակցիաները դրանք այն է, երբ երկու նյութ իրար են միանում և ստեղծում մի ուրիշ նյութ։ Դա կոչվում է միցման ռեակցիա։

Ինչպե՞ս կվարվենք, եթե բնակարանում գազի հոտ զգաք։

Ես կկանչեի մեծի և կխնդրեի, որ օգնեին ինձ։

Բնապահպանական տեսակետից վառելիքի ո՞ր տեսակներն են առավել նակընտրելի։

Բնապահպանական տեսակետից ամենաճիշտը օգտագործել է պետք հեղուկ կամ գազային վառելանյութ։

Ի՞նչ է վառելանյութի ջերմարար ունակությունը։

Դա այն ջերմությունն է, որը անջատվում է վառելանյութի վառվելու ժամանակ։

Անվանե՛ք բնության մեջ և կենցաղում հանդիպող օքսիդներ, նկարագրե՛ք դրանց որոշ կիրառությունները։

Չհանգած կիրը և ավազը կիրառվում են կենցաղում շինարարության մեջ (ապակու, ցեմենտի, բետոնի արտադրության մեջ)։

Ալյումինի օքսիդը կավի բաղադրությունում հիմնական նյութն է, օգտագործվում է խեցեգործությունում և մետաղական ալյումին ստանալու համար։ Երկաթի օքսիդից ստանում են երկաթ։

Ածխաթթու գազը լայն կիրառություն ունի հանքային ջրերի գազավորման և հրուշակեղենի արտադրության մեջ։

Ո՞ր նյութերն են պարզ  О_2, P, H₂SO₄, CO, NO, NH₃, Fe, O₂, P, CO, NO,

O₂, P, CO, NO, Fe – պարզ

Ո՞ր նյութերն են բարդ  H₂SO₄, CO, O₂, H₂, HNO₃, H₃PO₄, CO₂

H₂SO₄, HNO₃, H₃PO₄  — բարդ

1. Complete the dialogues with the correct forms of “be”.

1. Adnan: Are they American?

Eda: No, they aren’t. They are British.

2. Mum: Are you and Dave OK?

Alex: No, we aren’t.

3. Arne: Are you from China?

Girl: No, we aren’t. We are from Japan.

1. Complete the sentences.

1.A: Is Simon Australian?

B: No, I think he is British.

2.A: Is Avatar a good film?

B: No, it’s not very interesting.

3.A: Tokio Hotel? Are they a pop group?

B: Yes, they are great!

4. A: Are Pietro and Daniela from Italy?

B: No, they aren’t Italian, they’re Swiss.

1. Look at the pictures and complete the questions.

1.Are the Killers a popular band in your country?

2. Is Daniel Craig British or American?
3. Is Camden Market in London?
4. Are Christian Bale and Hugh Jackman actors?
5. Is Kia a Japanese company?
6. Is Chessington World of Adventure a theme park in England?

1. Who do you like? Write your answers.

A singer I like: Billie Eilish

A band I don’t like: Bangtan Boys

My favorite band: Black Star

My favorite singer: Egor Kreed

Առաջին ավարտ

… Իսկ գազարն այդպես էլ դուրս չէր գալիս հողից։ Ամբողջ գյուղը եկավ օգնելու, բայց չկարողացան գազարը քաշել-հանել։ Հավաքվեց հարևան գյուղի ժողովուրդը՝ դարձյալ ապարդյուն։ Հեռավոր գյուղերից էլ մարդիկ եկան, բայց գազարը տեղից չշարժվեց: Վերջիվերջո պարզվեց, որ հսկա գազարն աճել–անցել է Երկրագնդի միջով և դուրս է եկել հակառակ կողմից։ Իսկ Երկրի հակառակ կողմում մի ուրիշ գյուղացի է քաշում, որ գազարը հանի հողից, և նրան էլ է իր ողջ գյուղն օգնում։ Ոնց որ պարանի ձգում խաղի ժամանակ։ Ու երևում էր, որ դրան վերջ չէր լինելու։

Երկրորդ ավարտ

Արդեն արևն էլ դեպի մայրամուտ էր թեքվում, իսկ նրանք դեռ քաշում ու քաշում էին: Վերջապես հողից հանեցին։ Միայն թե դա գազար չէր, այլ՝ դդում: Իսկ դդումի մեջ նստած էին յոթ թզուկ-կոշկակարներ և կոշիկ էին կարում:

— Սա ի՞նչ է,- բարկացան թզուկները։

— Ի՞նչ իրավունքով եք խլում մեզանից մեր տունը և արհեստանոցը: Դե՛, շուտ ետ դրեք դդումը, նորից հողի մեջ մտցրեք:

Մարդիկ վախեցան և փախան։ Բոլորը փախան բացի պապիկից: Հենց նա էլ հարցրեց թզուկներին.

— Ձեզ մոտ լուցկի չի՞ գտնվի։ Ծխամորճս լրիվ հանգել է։

Պապիկն ընկերացավ թզուկների հետ։

-Ես հաճույքով կտեղափոխվեի ձեզ մոտ՝ դդումի մեջ ապրելու,- ասաց պապիկը:- Ինձ համար էլ տեղ չի՞ գտնվի արդյոք:

Դա լսեց Ռոմեոն և հեռվից բղավեց.

— Եթե դու գնաս, պապի՛կ, ես էլ եմ ուզում գալ։

Ջուզեպինան նույնպես բղավեց.

— Ռոմե՛ո, տղա՛ս, ես էլ քո հետևից կգամ։

Օրեստեն էլ բղավեց.

— Ջուզեպի՜նա, իսկ ե՞ս ինչ պիտի անեմ առանց քեզ:

Թզուկները բարկացան և իրենց դդումի հետ թաքնվեցին հողի տակ:

Երրորդ ավարտ

Քաշեցին նրանք, քաշեցին… Շատ ժողովուրդ էր հավաքվել, ուրեմն՝ ուժն էլ էր շատ: Եվ ահա գազարը սկսեց դուրս գալ հողից. դանդաղ, սանտիմետր առ սանտիմետր, բայց դուրս էր գալիս: Պարզվեց՝ գազարն այնքան մեծ էր, որ այն տոնավաճառ տանելու համար քսանյոթ բեռնատար ավտոմեքենա և մի եռանիվ հեծանիվ պետք եկավ: Չկա մի այնպիսի մի գործ, որ մարդկանց ուժերից վեր լինի, եթե նրանք միասին են գործին կպնում և աշխատում են ուրախ ու համերաշխ։

Տնային առաջադրանքներ

1. Հեքիաթի երեք ավարտներում փնտրել ու գտնել բառասկզբումե կամ է ունեցող հինգ բառ և բառամիջում ե կամ է ունեցող հինգ բառ: Գրել, թե ինչ հնչյուններով են դրանք արտասանվում: Օրինակ` քաշեցին—արտասանում ենք է:

ԲԱՌԱՍԿԶԲՈՒՄ

Եկավ – արտասանում ենք «Ե»

Երկրագունդ – արտասանվում է «Ե»

Երկիր – արտասանվում է «Ե»

Երևալ – արտասանվում է «Ե»

Ետ – արտասանվում է «Ե»

ԲԱՌԱՄԻՋՈՒՄ

Վերջիվերջո – արտասանվում է «Է»

Պարզվեց – արտասանվում է «Է»

Թզուկներ – արտասանվում է «Է»

Համերաշխ – արտասանվում է «Է»

Քաշեցին – արտասանվում է «Է»

2. Լրացնել բաց թողնված տառերը` գրելով է կամ ե:

• Ինձ այս պահին անհրաժեշտ է որևէ գործիք:
• Իմ հորեղբայրը հայտնի հնէաբան է:
• Աղջկա ձայնի ելևէջները միանգամից գերեցին մարդկանց:
• Ես երբևիցէ նման բան չեմ անի:
• Այդ լայնէկրան հեռուստացույցը խանութի զարդն էր:

1. Համեմատել նախնադարի երեք փուլերը

Նախնադարը ամենաերկար դարաշրջան էր, և ձևավորվել է մարդու տեսքը, ստեղծվել են համայնքներ և հիմնադրվել են անասնապահության և գյուղատնտեսության տեխնոլոգիաներ։ Այդ ժամանակ չկային պետություններ և ազգեր։

Նախնադարում կային երեք փուլեր՝ նախատոհմային դարաշրջան, տոհմային համայնքի դարաշրջան, հարևան տոհմային դարաշրջան։

Նախատոհմային դարաշրջանում (պալեոլիտ) տեղի է ունենում մարդու տեսքի էվոլյուցիա և մարդը հմուտ մարդուց անցնում է նեանդղերտալյման մարդու։ Մարդիկ ապրում էին մեծ խմբերով, որովհետև փոքր խմբերով ապրելը վտանգավոր էր։ Մարդու մոտ կենդանական բնազդը թուլանում է և առաջանում են սոցիալական կապեր և պրիմիտիվ խոսք։ Ստեղծվում են պրիմիտիվ քարե գործիքներ, որոնցով նրանք որս էին անում։

Տոհմային փուլում (պալեոլիտ, մեզոլիտ, նեոլիտ, մ.թ.ա. 40-35-րդ հազարամյակներ մինչև 10-5-րդ հազար) մարդը ստանում է ժամանակակից մարդու տեսք և համայնքները ազգակցական սկզբունքներով էին ձևավորվում։ Տոհմը ունենում է իր սեփական տարածքը, ունեցվածքը և անունը։ Հարևան տոհմերը կարող են իրար միանալ և կազմել ցեղ։

Հարևան համայնքի դարաշրջան (պղնձե դար, բրոնզե դար, երկաթե դար, մ.թ.ա. 8-3-րդ հազարամյակում: ե., և ավարտվեց մ.թ.ա. 4-րդ հազարամյակում) բնորոշվում է հարևան կամ գյուղական համայնքների ստեղծումով։ Համայնքի անդամները բաժին ունեին ընդհանուր սեփականության և վարելահողի մեջ, միասին մշակում էին անտառները։ Կարևոր նշանը՝ մետաղների հայտնաբերումն է։ Սկզբից սկսել էին մշակել պղինձը, հետո բրոնզը և երկաթը։ Շատացել էին գյուղատնտեսական և որսի գործիքները։

2. Բացատրել նախնադարի կործանման պատճառները

Իմ կարծիքով, նախնադարում նեանդերտալացիների կործանվելը տեղի է ունեցել մի քանի պատճառով։  Նրանք չունեին զարգացած խոսք դեմքի կառուցվածքի պատճառով։ ՈՒտելիքը գնալով քչանում էր և նրանք չէին կարողանում լավ որս անեին, սնվեին և մահանում էին վաղ տարիքում տարբեր հիվանդություններից։