Նախամաշտոցյան գրային համակարգեր

Մեր մեհենագրությունը սկսվում է ժայռապատկերներից, հնագույն գաղափարանշաններից:

Վաղ բրոնզե դարից` մ․թ․ա․ XXXV-XXIV դարերից, ունենք 1000-ից ավելի հնագիտական նյութեր, որոնց վրա այս նշանները պահպանվել են: Բայց դրանք վերծանված չեն, ուստի չենք կարող ասել` դրանք արդեն հնչյունային գի՞ր են, թե՞ դեռևս զուտ գաղափարանշանային համակարգ:

Մ․թ․ա․ XXIV-IX դարերը գծային գրերի փուլն են: Այս շրջանից ունենք 300-ից ավելի արձանագրություն, որոնք ևս վերծանված չեն:

Այնուհետև, ունենք Վանի թագավորության մեհենագրությունը, որը բաղկացած է մոտ 300 նշանից, գրվել է աջից ձախ և վերից վար ուղղություններով: Այս շրջանից մեզ հասած հնագիտական իրերի թիվը մոտ 1800 է: Վանի թագավորությունից հետո բավականին քիչ նյութ է մեզ հասել: Խնդիրն այն է, որ մեհենագրերը գրվել են շատ փափուկ գրանյութի վրա, որը չի պահպանվել: Արտաշատի պեղումների ժամանակ, օրինակ, ավելի քան 8000 կնքադրոշմ է գտնվել, և ոչ մի փաթեթ:

Այսպիսով, մինչև 301 թ. գիր ունեցել ենք, որն արգելվելուց հետո վերածվել է մոգական նշանների` հմայագրերի: Մատենադարանում մեծ թվով հմայական բնագրեր են պահպանվում: Ունենք չվերծանված մի սեպագիր համակարգ ևս՝ հայտնի երեք արձանագրություններով, ինչպիսիք աշխարհի որևէ այլ տեղից հայտնի չեն: Մեհենագրերի գաղտնի գործածության օրինակ են նաև «Նշանագիրք իմաստնոց» ցանկերը: Երբ հեթանոսության վերադարձի վտանգը չկար, XII-XIII դարերից դրանք սկսեցին օգտագործվել որպես համառոտագրության նշաններ:

Մեհենագրերը, գծային գրերը, բրոնզեդարյան նշանագրերը և դեռևս չվերծանված սեպագիր համակարգը միայն Հայկական լեռնաշխարհում են օգտագործվել:

301-ին այդ գիրն արգելվեց որպես նախորդ կրոնի բաղկացուցիչ: Ագաթանգեղոսն այդ մասին վկայում է. Վաղարշապատում որոշում կայացվեց գնալ և առաջինը կործանել Անահիտ դիցուհու մեծ մեհյանը Արտաշատում, ճանապարհին, սակայն, մտան և կործանեցին Տիր աստծո տաճարը:

Դրան զուգահեռ մ․թ․ա․XV դարից մինչև Մեսրոպ Մաշտոցը ևս 7 գրային համակարգ ենք ներմուծել և օգտագործել: Դրանցից երեքը եղել են բառավանկային համակարգեր` խեթա-լուվիական հիերոգլիֆիկ համակարգը, ասուրաբաբելական սեպագիրը, Վանի թագավորության սեպագիրը, որը կարելի է համարել կես ներմուծված, կես տեղական, քանի որ ասորեստանյան սեպագիրը ներմուծեցին և էական բարեփոխման ենթարկեցին. մոտ 600 նշանից 180-ը վերցրեցին և կատարելագործեցին: Մյուս չորսը այբուբեններ են եղել՝ հունականը, արամեականը, ասորականը և միջին պարսկական կամ պահլավականը:

a Read Jenny’s webpage her family. Write names under the pictures.

Hi, I’m Jenny Groves. I’m 15 and I live in Bristol. I love it – it’s a fantastic city!

This is my sister Annie – she’s 13. We go shopping together at the weekends. My brother Andy’s 18. He works in a shop in town. He’s OK, but we have fights sometimes.

This is my father – his name’s Mark. He’s 44, and he’s a teacher. My mother’s name is Susan – she’s 44, too, and she works in a bank.

My grandparent’s names are Arthur and Lynne. They’re great! They live in Reading, near London.

Jenny, Arthur and Lynne, Father, Andy, Mother, Annie

b Write a paragraph about your family. Use Jenny’s webpage to help you.

Hi! My name is Nane. I’m eleven. I have brother, but we have fights sometimes. His name is Areg. He is eight. I have mother. Her name is Zara. She is 39. She works in the hospital. I love my mother very much. I have father. His name is Samson. He is 39. He works in the hospital, too. I love him very much. I have two grandmothers. One of them is 70 years old, and another grandmother is 92 years old. I love them very much.

b Read the text again and listen. Complete the missing information in the table.

1.Հետևյալ նյութերից առանձնացրե՛ք օքսիդները։

СaO,NaOH,Na2O, NaCl,  FeO, NaOH, H2SO4, ZnO,  SnO, Ca(OH)2, HCl, BeO, H3PO4։

2.Լուծել խնդիրներ

1. Գտնել ավտոմեքենայի արագությունը, եթե հայտնի է, որ 500 մ երկարությամբ ճանապարհը նա անցավ 20 րոպեում:

500մ = 20ր

Xմ = 60ր

500 * 60 : 20 = 1500

2. Որքան ճանապարհ կանցնի գնացքը 2 ժամում, եթե գնացքը  արագությունը 40կմ/ժ է:

40 * 2 = 80 կմ/ժ